Voorkomen is beter dan genezen

In letselschadezaken draait het om vergoeding van schade nadat zich een gebeurtenis heeft voorgedaan waardoor de schade is veroorzaakt. Vaak worden dan ook pas na een ongeval (extra) veiligheidsmaatregelen genomen om te voorkomen dat er meer slachtoffers vallen. Zo neemt een werkgever vaak pas (extra) veiligheidsmaatregelen, nadat zich een arbeidsongeval heeft voorgedaan. Maar ook als zich nog geen ongeval heeft voorgedaan, kan er sprake zijn van een onveilige situatie. Kunnen dan niet toch veiligheidsmaatregelen worden afgedwongen? Voorkomen is immers beter dan genezen…

Rechterlijk ge- of verbod

Een grondslag voor een dergelijke vordering is te vinden in de wet. Op grond van artikel 3:296 BW kan een rechterlijk bevel (een ge- of verbod) worden gevorderd, die erop is gericht de dreiging van onrechtmatig gedrag af te wenden of verder onrechtmatig handelen te voorkomen. Op grond van dit artikel zou bij de rechtbank dus kunnen worden gevorderd dat (extra) veiligheidsmaatregelen worden genomen door degene die verantwoordelijk is voor het bestaan van een onveilige situatie.

Spoorwegovergang

Een praktisch voorbeeld van een dergelijke vordering is te vinden in een uitspraak van de rechtbank Noord-Nederland van 14 december 2016.[1] Het ging in die zaak om een onbewaakte spoorwegovergang waar in korte tijd een aantal ernstige ongevallen plaatsvonden. Er vielen twee dodelijke slachtoffers vanwege een aanrijding met een trein en er vielen 18 gewonden. Door onder meer de nabestaanden van de slachtoffers werd van (onder andere) ProRail als spoorbeheerder gevorderd de overweg veiliger te maken. Deze procedure leidde ertoe dat er extra veiligheidsmaatregelen werden genomen.

‘Schadevoorkomingsclaim’

Het is dus wel degelijk mogelijk een ‘schadevoorkomingsclaim’ in te dienen als sprake is van gevaarlijke of onveilige situaties. Een dergelijke vordering zou in veel verschillende situaties van waarde kunnen zijn. Bijvoorbeeld bij de spoorwegovergang in Orthen, waar deze week een vrouw ternauwernood kon worden gered nadat zij op de spoorwegovergang was gevallen (klik hier voor het nieuwsbericht). Maar ook bij onveilige situaties op de werkvloer of slechte arbeidsomstandigheden en bij een slecht onderhouden weg zou een ‘schadevoorkomingsclaim’ kunnen worden ingediend om te voorkomen dat er (meer) slachtoffers vallen.[2]

[1] Noord-Nederland 14 december 2016, ECLI:NL:RBNNE:2016:5536.

[2] Zie uitgebreid over dit onderwerp: A. Kolder, ‘Het aansprakelijkheidsrecht van morgen’, Aansprakelijkheid, Verzekering & Schade 2017/36, afl. 6.