De afgelopen weken is langzaamaan het grote-evenementen-seizoen weer begonnen. Twee weken geleden vond het eerste festival van het jaar, Paaspop, plaats en vorig weekend was het tijd voor de Rotterdam Marathon. Ook de kleinere, meer lokale evenementen komen er weer aan. De zon begint te schijnen. Het is al bijna weer tijd voor de eerste dorpsbarbecue. Tijdens al deze evenementen worden er werkzaamheden verricht door vrijwilligers.
Dit zijn vaak eenmalige of jaarlijkse evenementen. Vrijwilligers worden ook met vaste regelmaat ingezet in bibliotheken, sportverenigingen en andere organisaties. Maar hoe zit het met de aansprakelijkheid? Is een vrijwilliger in dat opzicht gewoon een werknemer of zit het toch anders?
Is een vrijwilliger een werknemer?
Je zou kunnen denken dat het anders zit. Een vrijwilliger is vaak minder specifiek opgeleid dan een werknemer en soms ook helemaal niet. Vrijwilligers doen werkzaamheden meestal omdat ze het zelf leuk vinden en daardoor is er regelmatig een dunne lijn tussen het vrijwilligerswerk en een eigen hobby. Mag je er als werkgever dan vanuit gaan dat er een bepaalde mate van kennis aanwezig is? Of in andere gevallen; van het vermogen situaties juist in te schatten?
Werkgevers hebben een zorgplicht voor hun werknemers (artikel 7:658 BW). Als de werkgever deze zorgplicht schendt en een werknemer lijdt schade dan kan de werkgever aansprakelijk gesteld worden voor deze schade. In 1999 is aan dit artikel toegevoegd dat deze zorgplicht ook geldt voor werknemers die geen arbeidsovereenkomst hebben. Dit is indertijd gedaan om uitzendkrachten te beschermen. Uit de rechtspraak is sindsdien naar voren gekomen dat dit toegevoegde lid ook geldt voor stagiairs en vrijwilligers.
Vrijwilligers voor financieel voordeel
Er zijn wel nog wat voorwaarden waaraan moet worden voldaan voordat een vrijwilliger onder dit lid valt. Een van deze voorwaarden is dat de inzet van een vrijwilliger in het kader van de beroeps- of bedrijfsuitvoering moet zijn. En het op deze manier voor de werkgever profijt oplevert. Dit kan bijvoorbeeld in de vorm van loon zijn dat nu niet betaald hoeft te worden.
Ook moet het om taken gaan die ook door een betaalde kracht uitgevoerd zouden kunnen worden. Iemand die op een muziekfestival bandjes om de armen van bezoekers doet, zou hier dus bijvoorbeeld wel onder vallen. Iemand die voor de gezelligheid naast een werknemer komt staan niet. Deze ‘toeschouwer’ doet namelijk niks waardoor de werkgever (financieel) profijt ervaart. Als de ‘toeschouwer’ letsel oploopt, is de werkgever niet op grond van dit artikel aansprakelijk.
Het artikel geldt in meer gevallen niet. De werkgever die je aansprakelijk wilt stellen op basis van dit artikel, moet de taken laten uitvoeren ten behoeve van de uitoefening van zijn beroep of bedrijf. In sommige gevallen maakt dit het lastig. Zoals in het geval dat er door een groep buurtbewoners een buurtdag georganiseerd wordt. Er is in dat soort situaties meestal wel een persoon die de leiding heeft. Als iemand die komt helpen letsel oploopt, is het vaak niet zo dat de persoon met de leiding aansprakelijk gesteld kan worden op grond van dit artikel. Het organiseren van de buurtdag wordt namelijk niet gedaan om er financieel beter van te worden. Ook is het niet voor een bedrijf. Er is hierdoor geen werkgever-werknemer verhouding. Mocht degene met de leiding bewust schade toegebracht hebben aan een vrijwilliger ligt de situatie natuurlijk anders. Hoewel ook in dat geval dit artikel niet ten grondslag ligt aan de aansprakelijkheid.
Lastige situaties
Dus hoewel je in eerste instantie dus misschien zou denken: ‘’een vrijwilliger valt toch gewoon altijd onder de zorgplicht?’’, ligt het vaak net iets ingewikkelder. Verschillende uitspraken laten zien dat de ene vrijwilliger de andere niet is. En dat de ene ongevalssituatie de andere niet is. Mocht je te maken hebben met een ongeval met een vrijwilliger dan is het verstandig om juridisch advies te vragen bij iemand die hierin gespecialiseerd is. Dit is aan te raden voor zowel de vrijwilliger als de partij die de vrijwilliger ingezet heeft.
