Strike! Aansprakelijkheid van 14-jarigen en ouders in hun hoedanigheid van wettelijke vertegenwoordigers

Niet alleen tussen volwassenen en kinderen onderling, maar ook tussen tieners en volwassenen kunnen de gemoederen aardig verhit raken. Zo sloeg in september 2014 een 14 jarige jongen de vader van een klasgenoot, waarmee hij onenigheid had, met zijn rechter vuist in zijn gezicht. De volwassen man viel daarbij over een stoeprand en brak zijn rechter kuitbeen, zijn rechter scheenbeen op 2 plaatsen en ook nog eens 3 middenvoetbeentjes in zijn rechter voet.

Omdat de jongen, toen hij de man sloeg, al 14 jaar was wordt zijn persoonlijke aansprakelijkheid niet meer door de wet uitgesloten. Bij een gedraging van kinderen van 14 en 15 jaar oud kan men daarom zowel het kind zelf, als degene die het ouderlijk gezag of de voogdij uitoefent aansprakelijk stellen. De man is daarom een procedure tegen (de ouders van) de jongen met de snelle rechtse begonnen en vorderde onder andere een verklaring voor recht dat de 14-jarige jegens hem een onrechtmatige daad heeft begaan en dat hij aansprakelijk is voor de daardoor ontstane letselschade.

De ouders betwisten namens hun zoon niet dat hij de man eenmaal met zijn vuist in het gezicht heeft geslagen. Wel betwisten zij dat de man als gevolg van die vuistslag over een stoeprand is gevallen en daardoor letsel heeft opgelopen. Ook wordt door hen aangevoerd dat de man zichzelf in de situatie heeft gebracht waarin hun zoon zich genoodzaakt voelde hem een vuistslag te geven. Een beroep op noodweer dus. Op de laatste plaats betwisten de ouders hun aansprakelijkheid als ouders, omdat hen niet kan worden verweten dat zij de gedraging van hun zoon niet hebben belet.

De rechtbank heeft op basis van het door de ouders gestelde het beroep op noodweer van de 14-jarige gehonoreerd en het door de man gevorderde afgewezen. De man was het daar niet mee eens en is in hoger beroep gegaan. Het Gerechtshof ‘s-Hertogenbosch is – na het kijken van videobeelden die pas later beschikbaar zijn gekomen en na het nogmaals beoordelen van de door de 14-jarige afgelegde verklaringen – van oordeel dat er geen sprake is van een noodweersituatie. Het Hof wijst daarom de door de man eerder gevorderde verklaring voor recht toe. De vraag is dan alleen nog wie aansprakelijk is/zijn voor de gevolgen van dit onrechtmatig handelen.

De ouders van de 14-jarige zijn in eerste aanleg door de man gedagvaard in de hoedanigheid van wettelijke vertegenwoordigers. Uit de dagvaarding van de man blijkt niet dat hij een persoonlijke aansprakelijkheid van de ouders heeft willen laten vaststellen. Ook in hoger beroep heeft hij de ouders gedagvaard in hun hoedanigheid van wettelijk vertegenwoordigers. Een eigen aansprakelijkheid van de ouders is niet aan de orde geweest. De vraag is ook in hoeverre dat in een zaak als de onderhavige zinvol zou zijn geweest. Het was wel een interessante discussie geweest, want hadden de ouders het gedrag van hun zoon kunnen en moeten beletten?

Het gerechtshof oordeelde onlangs – bijna 4 jaar ná de vuistslag – dat de minderjarige onrechtmatig jegens de man heeft gehandeld en dat hij aansprakelijk is voor alle ten gevolge hiervan door de man geleden en te lijden schade. De zaak wordt verwezen naar een zogeheten schadestaatprocedure waarin de omvang van de schade van de man nader aan de orde zal komen. De ouders in hun hoedanigheid van wettelijk vertegenwoordigers worden tot slot veroordeeld in de kosten van beide procedures.

Natascha Jansen, advocaat bij SAP Letselschade Advocaten