Slachtoffer van een geweldsmisdrijf, plukken van een kale kip?

Op 6 september 2017 werd de man die zijn vriendin probeerde om te brengen met een vleesvork strafrechtelijk veroordeeld door de rechtbank Midden-Nederland tot een gevangenisstraf van 14 jaar. Het betrof een man die zijn vriendin had voorgehouden haar te willen verrassen voor haar verjaardag. Hij lokte haar naar een afgelegen plek, blinddoekte haar en begon vervolgens op haar in te steken. Het slachtoffer was zeer ernstig gewond en heeft blijvende littekens op haar buik, borsten en hals. Ze heeft geluk gehad de aanval te hebben overleefd.

Door een dergelijke aanval zal een slachtoffer letselschade lijden. Denk bijvoorbeeld aan medische kosten, kosten voor huishoudelijke hulp of mantelzorg, een verlies van arbeidsvermogen of aan smartengeld. Als slachtoffer wil je je geen zorgen maken om de kosten die je moet maken, maar wil je je op je herstel kunnen richten. Wat kan een slachtoffer in het geval van een geweldsmisdrijf nu doen om zijn of haar schade te verhalen?

Civiele rechter
In eerste instantie kan je proberen om je schade te verhalen op de dader zelf. Een (aansprakelijkheids)verzekeraar zal geen dekking bieden voor een dergelijke schade, omdat het hier “opzet” betreft. Deze gebeurtenis is uitgesloten bij een verzekering, omdat men zich verzekert voor een onzekere gebeurtenis in de toekomst. Als iemand willens en wetens een onrechtmatige daad pleegt, is dit geen onzekere gebeurtenis meer. De verzekeraar biedt veelal derhalve geen dekking. Vaak is de dader zelf een “kale kip”, dus de schade bij hem of haar zelf verhalen via de civiele rechter levert dan niets of weinig op.

Schadefonds Geweldsmisdrijven
Bij het Schadefonds Geweldsmisdrijven kan iemand zijn of haar verhaal voorleggen. Als het fonds meent dat er sprake is van een geweldsmisdrijf, er is sprake van ernstig letsel en men heeft niet zelf bijgedragen aan het misdrijf dan kan het Schadefonds een financiële tegemoetkoming aan het slachtoffer uitkeren. Doel hiervan is dat erkenning wordt gegeven voor het onrecht dat iemand is aangedaan. Dit is een goed begin, maar een tegemoetkoming is vaak geen vergoeding van de volledige schade die iemand lijdt.

Voegen in het strafproces
Als de dader strafrechtelijk wordt vervolgd voor een geweldsmisdrijf, kan een slachtoffer zich voegen in het strafproces. Dit houdt in dat het slachtoffer een vordering van zijn/haar schade aan de strafrechter voorlegt. Wat voor een slachtoffer ook van belang is, is dat hij/zij tijdens de zitting kan laten horen aan de rechter én de dader welke gevolgen het geweldsmisdrijf heeft gehad. De strafrechter zal na de zitting, gelijktijdig met het vonnis over de strafbaarheid van de dader, oordelen over de schade. Als de dader strafbaar wordt bevonden en als de rechter oordeelt dat er een schadevergoeding dient te worden betaald door de dader, dan kan de rechter een schadevergoedingsmaatregel opleggen. Het CJIB zal dan, voor het slachtoffer, de schade bij de dader innen. Heeft een dader 8 maanden nadat het vonnis onherroepelijk is geworden de schade nog niet voldaan? Dan betaalt de Staat de schade alsnog uit aan het slachtoffer uit als voorschot. Zo krijgt een slachtoffer alsnog een vergoeding voor de geleden schade.

In de zaak waarbij de man met de vleesvork zijn vriendin heeft aangevallen, heeft de rechter aan het slachtoffer een bedrag van € 8.717,80 toegewezen, waaronder € 7.500,- smartengeld. Dit bedrag is mijns inziens te laag om recht te doen aan het leed dat deze vrouw is aangedaan, maar is in elk geval een (kleine) pleister op de wond.