Trouw | De Amsterdamse rechtbank hoort morgen de pleidooien in de eerste rechtszaak in Nederland van een ex-roker tegen een tabaksfabrikant.
De zeventigjarige Peter Römer uit het Limburgse Landgraaf wil dat de producent van de sigaretten die hij decennialang rookte, wordt veroordeeld tot schadevergoeding.
Römer heeft longemfyseem. Door jarenlang straf roken, werken zijn longen nog maar voor voor 40 procent. Naast longkanker is emfyseem (beschadiging van longblaasjes) een van de belangrijkste bijwerkingen van roken.
Römer, gepensioneerd bouwkundig ingenieur, stelt dat de fabrikant van zijn sigaretten, het Nederlandse filiaal van British American Tobacco (BAT), willens en wetens ’gebrekkige producten’ heeft verkocht aan consumenten. Volgens hem wist BAT al in 1963 dat het mogelijk was de verslavende en giftige stof nicotine uit tabak te halen.
Het bedrijf heeft dat niet gedaan en dat was wel begrijpelijk, zeggen Römers advocaten, want zonder nicotine zou er geen markt zijn voor sigaretten. „Maar dat is geen excuus om een zeer schadelijk product te handhaven op de markt.” Volgens het aansprakelijkheidsrecht is de sigaret daarmee ’een gebrekkig product’, aldus een zestig pagina’s tellende dagvaarding.
In het document beschrijven de advocaten hoe BAT sinds de jaren zestig met roken en gezondheid is omgegaan. De fabrikant heeft volgens de advocaten tot enkele jaren geleden stelselmatig de risico’s van roken ontkend of gebagatelliseerd. Intussen zette het bedrijf sinds 1965 allerlei interne onderzoeksprojecten op naar de werking van nicotine en de relatie tussen roken en kanker.
Römer stelt dat hij, toen hij in 1957 begon met roken, niet wist en ook niet kón weten dat roken gevaarlijk was voor de gezondheid. BAT wist dat toen al wel, maar waarschuwde hem niet. Pas in 1981, toen de overheid besloot dat in 1982 tabak moest worden voorzien van een gezondheidswaarschuwing (’Roken bedreigt de gezondheid’), werden de risico’s volgens de advocaten meer algemeen bekend.
In 1983 stopte Römer met roken, in 1996 werd er bij hem longemfyseem geconstateerd. Acht jaar later werd hij getroffen door een ernstig herseninfarct, waardoor hij linkszijdig verlamd is. Römer zal zelf niet bij de pleidooien zijn, omdat hij volgens zijn vrouw te ziek is.
Volgens de advocaten van Römer, J. Roth en L. Polak, heeft BAT tussen 1957 en 1983 (de periode waarin Römer rookte) consumenten ’op geen enkele wijze gewaarschuwd voor de gevaren van het roken’. „De gemiddeld geïnformeerde, omzichtige en goedoplettende gewone consument van die tijd was niet op de hoogte van de gezondheidsrisico’s van roken”, stellen de advocaten.
De tabaksindustrie zette in die jaren grote reclamecampagnes op waarin het roken van sigaretten werd geassocieerd met een sportieve en gezonde leefstijl. „Daarnaast werd er misleidende informatie verstrekt over de gevaren van het roken.”
British American Tobacco wil niet ingaan op vragen over de rechtszaak. BAT stelde eerder dat sigaretten aan de roker de veiligheid bieden die de consument daarvan mag verwachten. De risico’s van roken zijn al tientallen jaren bekend, aldus het bedrijf. Dat Römer ziek is geworden, is zijn eigen schuld. Toen Römer ging roken, was volgens de fabrikant algemeen bekend dat roken risico’s met zich meebrengt.
’Producent kende werking nicotine al in jaren vijftig’
Volgens de advocaten van Peter Römer had British American Tobacco (BAT) al begin jaren zestig van de vorige eeuw ’een voor die tijd zeer geavanceerd begrip van de farmacologische reactie van het menselijk lichaam op nicotine’. De advocaten van de zieke rokers beroepen zich in de dagvaarding op een verklaring die een voormalige directiesecretaris van tabaksfabrikant Niemeijer uit Groningen in 2002 in de zaak aflegde bij de rechtbank in Assen: ,,Ik weet niet beter dan dat ook al voor 1955 bij Niemeijer bekend was dat roken verslavend is en dat nicotine dat bewerkstelligt. Het zou kunnen dat dit ook al in de achttiende eeuw bekend was.’’ Niemeijer is sinds 1990 onderdeel van BAT.
De dagvaarding: „Ondanks deze kennis is BAT er niet toe overgegaan nicotine of andere schadelijke stoffen uit sigaretten te verwijderen.”
