In deze regelmatig terugkerende blog bespreek ik uitspraken/rechtszaken in de Verenigde Staten en vergelijk de casus met ‘ons’ Nederlandse systeem. Vandaag een uitspraak uit Californië (Agu v. Regents of the Un of Cal., No. RG14735588; Cal. Super. Ct. Alameda Cnty. Apr. 14, 2016)
Op 7 februari 2014 heeft Ted Agu – hierna Ted -, een student uit het Football team van de Universiteit van California, Berkeley, deelgenomen aan een extreem zware conditie training. Een onderdeel van de training was het omhoog en omlaag rennen van een steile asfalt helling terwijl zij een touw vasthielden. Tijdens de training krijgt de 21-jarige Ted last van duizeligheid, kortademigheid, vermoeidheid en een verlies aan balans. In de tiende en laatste ronde stort Ted in. Hij wordt afgevoerd naar een ziekenhuis, waar hij overlijdt. De doodsoorzaak is een genetische Sikkelcel aandoening (bloedafwijking die geen klachten hoeft te geven) in combinatie met extreme inspanning.
Teds ouders klagen de Universiteit aan. Zij verwijten dat de coaches en trainers nalatig zijn geweest in het onderwerpen van hun zoon aan een strenge conditietraining terwijl zij wisten dat Ted een genetische afwijking heeft. Bovendien hadden zij moeten weten dat deze genetische afwijking bij extreme inspanning fataal kan zijn. De ouders verwijten verder dat de coaches en trainers onvoldoende adequaat hebben ingegrepen tijdens de training. Zo hadden zij de training direct moeten stoppen zodra duidelijk werd dat Ted het moeilijk kreeg. Teamgenoten getuigen bovendien dat Ted tijdens de training diverse malen in elkaar stortte zonder dat de coaches of trainers hem daarbij te hulp schoten. De ouders maken verder aannemelijk dat als Ted direct medische hulp zou hebben gekregen toen hij de eerste tekenen van uitputting kreeg zijn dood voorkomen kon worden.
Als extra verwijt verwijzen de ouders naar een soortgelijk voorval, ongeveer 6 jaar geleden, op een andere Universiteit. In die zaak overleed een studentatleet met dezelfde bloedziekte als Ted ook tijdens een conditie training. De betrokken trainer verzuimde eveneens in te grijpen en is nu trainer bij de Berkeley Universiteit. Deze trainer had hiervan moeten leren en zijn collega’s moeten wijzen op het gevaar.
Met name dit laatste verwijt zorgt ervoor dat de Universiteit de aansprakelijkheid voor het ongeval erkent. Vlak voor de inhoudelijke zitting wordt de zaak geregeld voor $ 4.750.000. In aanvulling op deze financiële tegemoetkoming moet de Universiteit een serie nieuwe regels en protocollen opstellen om toekomstige studenten te beschermen die wellicht deze bloedziekte dragen. Daarnaast mag de Universiteit geen zeer strenge ‘straf’ trainingen, waar ook Ted deel aan nam, meer afdwingen. De coaches en trainers hebben de trainingsschema’s herzien, alle nieuwe studenten zullen een medische keuring ondergaan en trainingen zullen alleen nog plaatsvinden waar coaches en trainers de atleten altijd kunnen zien. Daarnaast zullen schooldokters beter ingelicht/opgeleid worden met betrekking tot Sikkelcel aandoening en de complicaties die deze ziekte met zich meebrengt.
Op het eerste gezicht lijkt de zorgplicht van de Universiteit erg ver te gaan. Toch valt dat mee als je bedenkt dat de genetische Sikkelcel aandoening – in tegenstelling tot Nederland – veel voorkomt in Amerika. Ongeveer 8 procent van de van oorsprong Afrikaanse Amerikanen heeft deze aandoening. Jaarlijks vallen er meerdere doden bij inspanning, met name onder topsporters. Het probleem is dan ook veel groter in Amerika dan in Nederland. Juist om deze reden vinden de ouders het zo belangrijk dat de Universiteit haar regels moet aanpassen en eisen zij deze aanpassing. Zij hopen daarmee dat andere universiteiten zullen volgen en toekomstige slachtoffers voorkomen kunnen worden.
In de Nederlandse rechtspraktijk wordt mijns inziens nog onvoldoende gebruik gemaakt van de mogelijkheid om nieuwe regels af te dwingen van de aansprakelijke partij. Sterker nog, in veel zaken worden er schikkingen getroffen met een zogenaamde geheimhoudingsclausule. In die situaties is het aan de aansprakelijke partij zelf om iets van de situatie te leren. En dat gebeurt helaas niet altijd.
