SAP Advocaten helpt geadopteerden, die in de jaren ’80 vanuit Sri Lanka naar Nederland zijn gehaald, in een aansprakelijkheidsprocedure tegen de Staat. Bij deze adopties bleken veel onregelmatigheden. Gegevens in paspoorten zijn duidelijk zichtbaar vervalst, jongetjesbaby’s werden op verzoek omgeruild voor meisjes en er werden ‘tweelingen’ geadopteerd die geen broer en zus bleken te zijn. Zoals te zien is in deze blog[1] waren er eind jaren ’70 en begin jaren ’80 al veel nieuwsberichten over adoptiefraude, waarbij Stichting Flash veelvuldig werd genoemd. Blijkens deze blog[2] waren er veel signalen aan de overheid dat er harder opgetreden moest worden tegen deze stichting, die in verband werd gebracht met ontvoeringen en babyhandel. De overheid handelde hierbij in strijd met het zorgvuldigheidsbeginsel en met internationale verdragen, zie deze blog.[3] De Minister voor Rechtsbescherming heeft in 2019 de Commissie Onderzoek Interlandelijke Adoptie ingesteld om onderzoek te laten doen naar misstanden bij adopties in (o.a.) Sri Lanka en de rol van de overheid hierin. SAP Advocaten wacht op het rapport van deze commissie, dat begin 2021 zal uitkomen.
Zaak Dilani Butink
Op 9 september 2020 deed de rechtbank in Den Haag uitspraak in de zaak van Dilani Butink. Zij was in 1992 geadopteerd uit Sri Lanka, en hield de adoptieorganisatie en de Staat aansprakelijk voor gebrekkig toezicht bij haar adoptie. Volgens de rechtbank was de zaak verjaard en kon deze niet inhoudelijk worden beoordeeld. Omdat de gebeurtenissen meer dan 20 jaar geleden hadden plaatsgevonden, is op grond van art. 3:310 lid 1 BW de termijn verstreken waarbinnen Dilani haar aanspraken geldend kan maken. Van een uitzondering op deze verjaringstermijn is in dit geval geen sprake; volgens de rechtbank prevaleert de rechtszekerheid boven de rechtsbescherming van Dilani Buitink.
Merkwaardig is dat de Staat in de zaak van Dilani een beroep heeft gedaan op verjaring. De rechter mag niet uit zichzelf oordelen dat een zaak is verjaard (art. 3:322 lid 1 BW), hier moet door een partij een beroep op worden gedaan. Blijkbaar heeft de Staat de rechter verzocht om het leerstuk van verjaring toe te passen, waardoor de zaak niet inhoudelijk kon worden beoordeeld. Hoewel de Minister voor Rechtsbescherming een onderzoekscommissie instelt om de rol van de overheid bij adoptiemisstanden te onderzoeken, doet hij een beroep op verjaring als een geadopteerde dit zelf voor de rechter wil onderzoeken, waardoor de rechter niet inhoudelijk naar de rol van de overheid bij adopties kan kijken. Dit is inconsequent en getuigt niet van rechtsbescherming.
Motie Tweede Kamer
De Tweede Kamer heeft stelling genomen tegen verjaringstermijnen in adoptiezaken. Op 1 december 2020 is een motie aangenomen, waarin de regering wordt verzocht met een voorstel te komen om de verjaringstermijn in adoptiezaken af te schaffen of fors te verlengen. Deze motie overweegt dat het belang van de geadopteerde bij waarheidsvinding en gerechtigheid zwaarder zou moeten wegen dan het belang van rechtszekerheid.[4]
In adoptiezaken die tegen de Staat worden aangespannen is een nieuw voorstel van de minister echter niet nodig om de verjaringstermijn buiten toepassing te laten. In deze zaken kan de Minister voor Rechtsbescherming direct beginnen met het uitvoeren van deze motie door zelf geen beroep op verjaring te doen. SAP Advocaten heeft het Ministerie van Justitie dan ook per brief opgeroepen om geen beroep te doen op verjaring. Het zou immers in strijd zijn met de belangenafweging en het verzoek zoals deze zijn neergelegd in de motie, als de Staat nog langer een verjaringsverweer zou voeren in adoptiezaken die tegen haar zijn aangespannen.
In het verleden is het beroep op verjaring vaker achterwege gelaten, zoals door de NAM bij aardbevingsschade in Groningen en door de Rooms-Katholieke kerk in gevallen van misbruik.[5] SAP Advocaten vertrouwt erop dat ook de Minister voor Rechtsbescherming zijn verantwoordelijkheid neemt, geen beroep doet op verjaring en de zaak inhoudelijk door een rechter laat beoordelen.
ZEMBLA
Op 3 december 2020 zal onderzoeksprogramma ZEMBLA opnieuw aandacht besteden aan adoptiefraude en de rol van de Staat hierin. Hierin zullen de verwijten die SAP Advocaten de Staat maakt, worden toegelicht.
[1] https://www.sapadvocaten.nl/baby-handel-sri-lanka/
[2] https://www.sapadvocaten.nl/adopties-sri-lanka-signalen-aan-ministerie-justitie/
[3] https://www.sapadvocaten.nl/adopties-sri-lanka-geschonden-regelgeving-overheid-deel-4-4/
[4] TK 2020-2021, 35570-VI-53
[5] https://www.sapadvocaten.nl/seksueel-misbruik-kerken-letselschade/
