Onrechtmatig gepubliceerde foto’s: een dure grap?

“Ton boete voor foto prinses Zweden”, bericht de NOS gisteravond op haar website. In Duitsland heeft een rechter bepaald dat een Duits roddelblad € 100.000,- aan smartengeld moet betalen aan prinses Madeleine en haar echtgenoot, omdat het blad foto’s van hun heeft geplaatst die stiekem door een fotograaf zijn gemaakt tijdens de huwelijksreis van het stel.

Tegenwoordig hoor je steeds meer berichten over foto’s of filmpjes die van bekende mensen openbaar worden gemaakt zonder dat zij daarvoor toestemming hebben gegeven. Denk bijvoorbeeld aan het filmpje van Dave Roelvink of meer recent, de verschenen (privé)naaktfoto’s van honderden Hollywoodsterren waaronder Kirsten Dunst en Jennifer Lawrence, die via een lek in iCloud opeens ‘out in the open’ op het wereldwijde web stonden.

Mag je zomaar foto’s van (bekende) mensen publiceren? Hoe zit dat juridisch? De Auteurswet bepaalt dat indien de persoon die is gefotografeerd daartoe geen opdracht heeft gegeven – zoals het geval bij de Zweedse prinses- de foto niet gepubliceerd mag worden voor zover een redelijk belang van de geportretteerde zich daartegen verzet.

De vraag is dus wanneer een geportretteerde een redelijk belang heeft om zich tegen de publicatie te verzetten. Bij bekende personen zouden financiële belangen als een ‘redelijk belang’ aangemerkt kunnen worden. Bekende persoonlijkheden kunnen namelijk geld vragen voor het plaatsen van foto’s. Daarnaast kan schending van iemands ‘persoonlijke levenssfeer’ een redelijk belang zijn. Of hiervan sprake is hangt bijvoorbeeld af van het karakter van het beeldmateriaal en de context van de publicatie. Ook speelt bij foto’s van bekende personen het ‘publiek belang’ nog een rol. Daarmee wordt bedoeld dat de media ook het recht op vrijheid van meningsuiting hebben. Dat kan botsen met het recht op eerbiediging van de persoonlijke levenssfeer. Bij naaktfoto’s zal de rechter echter snel geneigd zijn aan te nemen dat de geportretteerde een redelijk belang heeft die zich tegen openbaarmaking van de betreffende foto verzet.

Wat voor juridische stappen kan de geportretteerde ondernemen als er desondanks toch foto’s openbaar worden gemaakt? De geportretteerde kan schadevergoeding vorderen omdat bijvoorbeeld diens eer en goede naam is aangetast. Iets soortgelijks heeft ook de Zweedse prinses gedaan. Daarbij heeft de Duitse rechter wel een enorm hoog bedrag aan smartengeld toegewezen. Uit gepubliceerde rechterlijke uitspraken van vergelijkbare Nederlandse zaken blijkt dat de Nederlandse rechter een stuk terughoudender is wat betreft de hoogte van smartengeld. Er staat overigens nog beroep open tegen de uitspraak van de Duitse rechter, dus het is afwachten of de uitspraak stand zal houden.