Minister Hugo de Jonge heeft gereageerd op de tweede wetsevaluatie van de Wet Donorgegevens Kunstmatige Bevruchting. Volgens deze evaluatie was het in strijd met de strekking van deze wet en internationale verdragen, dat donoren van voor 2004 alsnog de mogelijkheid kregen om anoniem te worden. De minister is bereid om de wet zo te wijzigen dat ook de gegevens van een anonieme donor van vóór 2004 in principe toch worden verstrekt. Dit is alleen anders als de donor een zwaarwegend belang heeft dat dit niet gebeurt. Eerst wacht de minister een uitspraak af in een van de lopende rechtszaken, zoals die van onze cliënt Maria.
Door Mark de Hek – SAP Advocaten
De minister is het eens met de onderzoekers dat het switchen van bekend naar anoniem niet past bij de geest van de wet donorgegevens. Hij kan zich de teleurstelling en boosheid bij donorkinderen en hun ouders goed voorstellen; zij hebben niet voor niets gekozen voor een bekende donor. Omdat de huidige wet donorgegevens geen ruimte laat om de gegevens zonder toestemming van een donor te verstrekken, en is bereid een wetswijziging in te dienen. Wel wacht hij eerst de uitspraak van de rechter af in de zaken die hierover momenteel bij de rechter liggen. De minister hecht eraan om alle relevante aspecten in ogenschouw te kunnen nemen en een oordeel van de rechter past hierbij.
Onze cliënt Maria reageert: “Dit is heel mooi nieuws, ik voer deze rechtszaak voor alle donorkinderen en zou heel blij zijn wanneer wij het recht krijgen op de gegevens van onze donorvaders. Tegelijk durf ik nog niet te hard te hopen, er is nog niks definitief.”
De wet donorgegevens, ingevoerd in 2004, heeft als uitgangspunt dat het voor donorkinderen van belang is om te weten waar ze vandaan komen. Anoniem zaaddonorschap is vanaf dat moment dan ook niet meer mogelijk. Als een kind 16 is en wil weten wie de donorvader is moet dit bekendgemaakt worden, tenzij ‘zwaarwegende belangen’ van de donor de doorslag geven. Deze afweging tussen de belangen van de vader en het kind moet gedaan worden door het bestuur van de Stichting Donorgegevens. Voor ‘oude gevallen’, kinderen van een donor die voor de invoering van deze wet heeft gedoneerd, is echter geen belangenafweging mogelijk. Als hun donor medewerking weigert, zelfs wanneer deze destijds had gedoneerd als een ‘bekende donor’, biedt de wet geen enkele mogelijkheid om te kijken of deze weigering gerechtvaardigd is.
De wetsevaluatie is zeer kritisch over de manier waarop de Wet donorgegevens omgaat met deze oude gevallen. Het is in strijd met de strekking van de wet en niet door de wetgever beoogd dat bekende donoren de mogelijkheid kregen om anoniem te worden.[1] Daarnaast staat het op gespannen voet met internationale verdragen: het is volgens de evaluatie op goede gronden verdedigbaar dat donoranonimiteit onrechtmatig is jegens donorkinderen. Het kind heeft namelijk op grond van het Internationaal Verdrag voor de Rechten van het Kind een rechtmatig informatiebelang bij zijn afstammingsgeschiedenis.[2] De evaluatoren vroegen zich af of de wetgever zich de werking van dit verdrag wel voldoende heeft gerealiseerd en noemen nader onderzoek dringend geboden.[3]
SAP Advocaten staat donorkind Maria bij, die middels een procedure eist dat de gegevens van haar donorvader bekend worden gemaakt. Deze donor heeft bij de invoering van de Wet donorgegevens zijn status gewijzigd van bekend naar anoniem. https://www.sapadvocaten.nl/donorkind-eist-identiteit-van-verwekker-bij-de-rechter/
[1] Tweede Wetsevaluatie Wet Donorgegevens Kunstmatige Bevruchting, p. 53, 163.
[2] Tweede Wetsevaluatie Wet Donorgegevens Kunstmatige Bevruchting, p. 37, 174.
[3] Tweede Wetsevaluatie Wet Donorgegevens Kunstmatige Bevruchting, p. 53.
