MH17: voorbereiden op het strafproces

Advocaat  Sander de Lang geeft in aanloop naar het  MH17 strafproces op 9 maart 2020 een persoonlijk kijkje achter de schermen in een serie blogs. De Lang staat sinds de crash in 2014 een grote groep nabestaanden bij in alle lopende (juridische) procedures en maakt zich op voor aankomend strafproces.

Spannende dagen

Komende maandag begint het MH17-strafproces. Mijn agenda is leeg voor de eerste twee weken regiezittingen. Het wordt een enorm circus met meer dan 500 journalisten uit binnen- en buitenland. Ik zit samen met de andere advocaten en twintig nabestaanden in de zittingszaal. Er is een speciale ruimte elders in Nederland ingericht waar nabestaanden het strafproces live kunnen volgen. Hoewel ik al bijna 6 jaar naar deze dag toeleef (zie mijn eerdere blogs) wordt het nu toch wel spannend. Wat kunnen we de eerste dag van het strafproces verwachten? Welke strategie kiest de verdediging? Hoe reageren de nabestaanden? Het zal voor de nabestaanden ook een zware en emotionele dag worden. Zij hebben zeker de laatste maanden intensief toegeleefd naar deze eerste zittingsdag.

Emotionele impact

Dat de emoties nog zeer aanwezig zijn merkte ik tijdens verschillende ‘slachtoffergesprekken’ de afgelopen maanden. De Officier van Justitie voerde gesprekken met de nabestaanden over de impact van de ramp op hun leven. Aan het begin van deze gesprekken kon je een speld horen vallen. Wanneer de Officier vroeg om te vertellen hoe de ramp hun leven beïnvloedde begonnen mensen te huilen van verdriet om hun geliefden, of werden zij boos dat Rusland alle betrokkenheid blijft ontkennen. Ik kreeg ieder gesprek een brok in mijn keel en moest mijn emoties onderdrukken. Jeetje, wat ontzettend heftig wat deze mensen allemaal moeten doorstaan. Voor mij waren deze emoties ook een bevestiging, dat ik vastberaden ben de nabestaanden bij te blijven staan zo lang deze zaak loopt.

Scenario’s strafproces

De afgelopen maanden vergaderde ik vaak met het rechtsbijstandsteam MH17. Dit is het oude kernteam MH17 met advocaten van de nabestaanden plus twee strafrechtadvocaten. Naast een hoop praktische zaken die we moesten afstemmen, dachten we ook na over de diverse scenario’s die zich kunnen voordoen. In bijna alle scenario’s gingen we er vanuit dat de verdachten niet zouden verschijnen bij het strafproces, en er geen verdediging zou zijn. Dat veranderde op 27 januari jl. We hadden een vergadering met het rechtsbijstandsteam MH17. Op onze agenda stond de afwezigheid van de verdachten en hoe daar mee om te gaan richting de Rechtbank. Heel toevallig checkte één van mijn collega’s haar mobiel en zag een twitterbericht van de Rechtbank Den Haag: “Er heeft zich een advocaat gemeld namens een of meer van de verdachten”. Ongeveer gelijktijdig werden wij gebeld door het Openbaar Ministerie met hetzelfde verhaal. De naam van deze advocaat, en namens welke verdachten hij/zij zich had gemeld, bleef toen nog geheim.

Hoor- en wederhoor

Inmiddels weten we dat het kantoor Sjöcrona Van Stigt Advocaten de verdachte Rus Oleg Pulatov bijstaat. Dit betekent onder meer dat er tegenbewijs kan worden ingediend tegen het aangedragen bewijs van het Openbaar Ministerie. Dat geeft een andere dynamiek dan een strafproces op basis van ‘verstek’ (wanneer een partij niet komt opdagen). Voor de nabestaanden is deze situatie tweeledig. Het betekent enerzijds dat het proces langer zal duren en dat er zaken ontkend kunnen worden met alle frustraties van dien. Anderzijds betekent het ook dat het proces mét advocaat van een van de verdachten (internationaal) van meer waarde is dan een proces zonder tegenspraak. Het staat namelijk in de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens, dat er bij een eerlijk proces sprake moet zijn van hoor- en wederhoor. We zullen zien wat er gaat gebeuren. In ieder geval houden we met alle scenario’s rekening. Ook het scenario dat de verdediging om uitstel vraagt vanwege de omvang van het dossier met meer dan 30.000 pagina’s. Als de rechtbank hierin meegaat betekent dit nog langer wachten voor de nabestaanden. Maandag weten we meer.

Voor vragen en antwoorden over het strafproces kunt u terecht op de website van mijn kantoor: https://www.sapadvocaten.nl/strafproces-mh17-meest-gestelde-vragen/

Klik hier voor blog 5