MH17: Het begin van 'de zaak'

Advocaat Sander de Lang geeft in aanloop naar het MH17 strafproces op 9 maart 2020 een persoonlijk kijkje achter de schermen in een serie blogs. De Lang staat sinds de crash in 2014 een grote groep nabestaanden bij in alle lopende (juridische) procedures en maakt zich op voor aankomend strafproces.

Breaking News
Het was donderdagmiddag 17 juli 2014. We waren met de auto op weg naar huis van een heerlijke vakantie in Frankrijk. We hadden net 2 uur in de file gestaan op de Route du soleil, ten zuiden van Valence. Mijn zoon was de dag ervoor 1 jaar geworden, en mijn vrouw zat naast mij in de auto. We moesten tanken. Ik stond in de rij bij de kassa en keek op een televisiescherm achter de caissière. CNN stond aan en er was “Breaking News”. Er bleek een vliegtuig neergestort te zijn in Oekraïne. Het vliegtuig was vertrokken vanuit Amsterdam. Een grote rookpluim was zichtbaar. Iedereen stond stilzwijgend te kijken naar deze beelden. Er was op dat moment nog weinig bekend over de slachtoffers.

Een grote ramp
Net als bij elke vliegcrash die in de media verschijnt, hoopte ik dat het allemaal zou meevallen. Ik zette mijn verstand weer op nul en wij vervolgden onze weg naar huis. Niet lang daarna ging mijn telefoon, en ik nam niet meteen op nog denkend aan mijn vakantie. Wel luisterde ik mijn voicemail af. Het was een kantoorgenoot: “Heb je het nieuws gehoord?. Er zaten veel Nederlanders in het vliegtuig”. Hierna volgenden veel meer telefoontjes en berichtjes, van collega’s en journalisten. Mijn vakantie was voorbij. Mijn vrouw heeft de rest van de route naar huis gereden, terwijl ik op de achterbank belde en de situatie in kaart probeerde te brengen. In de dagen daarna werd de omvang van deze verschrikkelijke ramp steeds duidelijker. Het neerstorten van het vliegtuig met vluchtnummer MH17 bleek de grootste ramp in de recente geschiedenis van Nederland.

Emotionele gesprekken
Nabestaanden zochten contact met mij en ons kantoor, om te onderzoeken wat zij juridisch konden doen.  Ik bezocht iedere familie persoonlijk. Ik herinner me het eerste gesprek nog goed. Ik kwam binnen, en er was een doodse stilte. Er brandden kaarsjes en er stonden foto’s van  de overleden familieleden in het midden van de kamer. Sommige familieleden waren verdrietig, maar de meeste waren nog vol ongeloof en er was woede. De woede was op dat moment vooral gericht op de luchtvaartautoriteiten. Waarom moest het zo lang duren voordat er duidelijkheid was over de passagierslijsten? Waarom moesten zij dagen in onzekerheid blijven? Er volgde een emotionele bijeenkomst waarbij we vooral stilstonden bij de vraag hoe bijzonder de overleden familieleden waren. Het leek op een uitvaart met mooie woorden en ruimte voor verdriet. We eindigden onze bespreking met de hoop uit te spreken dat er snel een echte uitvaart zou zijn, als de lichamen waren overgebracht. Voor veel nabestaanden bleek dit achteraf ijdele hoop. De eerste gespreken met de nabestaanden, mijn cliënten, waren emotionele bijeenkomsten waarbij ik hooguit kon helpen met simpele praktische vragen. Er was op dat moment nog geen sprake van de vraag wie er verantwoordelijk was voor deze ramp, dat kwam later.

Maatschappelijke impact
Hoewel ik vaker nabestaanden spreek na een ernstig ongeval was het deze keer toch anders. Dat had niet alleen te maken met de omvang van de ramp, maar ook door de enorme impact op de maatschappij. Zeker in de eerste periode was er bijna dagelijks aandacht voor in de media, heel Nederland leefde met de nabestaanden mee. Hierdoor werd het voor mij ook moeilijker om de indringende emoties van mijn cliënten, na mijn werk los te kunnen laten. Juist omdat de samenleving zo betrokken was, geef ik op persoonlijke titel in verschillende blogs uitleg over de verschillende stappen die we met een team van advocaten de afgelopen jaren hebben doorlopen in de zaak ‘MH17’.

Foto: Ministerie van Defensie

Klik hier voor blog 2