Een andere partij die een fout begaat en hierdoor schade veroorzaakt, moet die schade vergoeden. De wetgever schrijft echter diverse verjaringstermijnen voor. Deze verjaringstermijnen zorgen ervoor dat het niet langer mogelijk is om een schadevergoeding af te dwingen. Er bestaan verschillende soorten verjaringstermijnen. Kan je dertig jaar na het schadegeval nog steeds een schadevergoeding claimen? Dat moet bekeken worden in het licht van de verschillende verjaringstermijnen.
Na afloop van de verjaringstermijn kan men de schade niet meer verhalen bij de aansprakelijke partij. Dit wil eigenlijk zeggen dat een rechtsvordering tot de betaling van een schadevergoeding een beperkte houdbaarheidsdatum heeft. Het slachtoffer moet binnen deze termijn actie ondernemen of hij riskeert dat hij nooit een schadevergoeding zal krijgen.
De reden voor die verjaringstermijnen? De wetgever wil niet dat bepaalde zaken ellenlang aanslepen. Het zou dan ook onredelijk zijn om een tachtigjarige man nu nog aan te spreken voor een fout die hij beging toen hij een tiener was.
Anderzijds balanceren die verjaringstermijnen ook steeds met de hedendaagse realiteit: bij de blootstelling aan toxische stoffen treedt de schade soms pas tientallen jaren later op. Hier kan een verjaringstermijn van twintig jaar dan weer onredelijke gevolgen hebben. Het bracht de wetgever tot een weloverwogen evenwichtsoefening.
Wanneer de verjaring optreedt, gaat de rechtsvordering verloren. Dit doet geen afbreuk aan het feit dat je schade hebt geleden en dat iemand daarvoor aansprakelijk kan zijn, maar je vordering voor een schadeclaim kan niet langer worden afgedwongen. Iemand kan met andere woorden nog steeds vrijwillig de schadevergoeding betalen, maar hij kan niet langer worden gedwongen om dat te doen. Tot wanneer het slachtoffer tijd heeft om actie te ondernemen, moet per geval worden bekeken. In principe heeft een slachtoffer namelijk twintig jaar tijd, maar er bestaan ook allerlei uitzonderingen.
In het Nederlands recht worden verschillende verjaringstermijnen gehanteerd. In de eerste plaats geldt er een algemene verjaringstermijn van vijf jaar bij de vergoeding van schade. Deze termijn start nadat men bekend is geworden met de schade en de aansprakelijke persoon. Dit wordt echter begrensd door een absolute termijn van twintig jaar die begint te lopen op het moment van de gebeurtenis waardoor de schade is veroorzaakt.
Deze absolute termijn van twintig jaar geldt echter niet bij personenschade. Bovendien zijn er ook uitzonderingen in het kader van onder meer milieuverontreinigingen en de productaansprakelijkheid. Het toont aan hoe complex de systematiek van de verjaringstermijnen is. Daarom leggen we een aantal zaken voor je uit, onder meer over de verjaringstermijn bij een medische fout en de verjaringstermijn bij letselschade.
Wanneer je pas na dertig jaar je letselschadevergoeding wil claimen, is het vaak als vegen met de spons van blanus. Meestal gooien de verjaringstermijnen dan roet in het eten. Er geldt dan een korte verjaringstermijn van vijf jaar die ingaat wanneer de benadeelde met de schade en met de aansprakelijke persoon bekend is (of bekend had moeten zijn). Voor wie op dat moment minderjarig is, geldt een uitzondering. De verjaringstermijn begint dan pas te lopen nadat men meerderjarig is geworden.
Wanneer er geen sprake is van personenschade, geldt er een absolute verjaringstermijn van twintig jaar na het schadeveroorzakende feit. Toch bestaan er ook verschillende uitzonderingen op dit principe. In sommige gevallen is er bijvoorbeeld sprake van een verjaringstermijn van dertig jaar.
Een eerste uitzondering op het principe van de twintigjarige verjaringstermijn is opgenomen in artikel 3:310 lid 1 BW. Dit artikel schrijft een verjaringstermijn voor van vijf jaar na het bekend worden van de schade en de aansprakelijke partij. Dit wordt ook wel eens de korte verjaringstermijn genoemd. Van zodra je weet dat er sprake is van schade en wie aansprakelijk is voor die schade, heb je dus vijf jaar tijd om jouw schadeclaim in te dienen. Het is bovendien de aansprakelijke partij die zal moeten aantonen dat je al langer dan vijf jaar op de hoogte was van die gegevens of op de hoogte had moeten zijn. Soms is het heel moeilijk voor de andere partij om dat te bewijzen.
Deze korte verjaringstermijn bestaat naast de eerder aangehaalde verjaringstermijn van twintig jaar. Deze verjaringstermijn begint te lopen op het moment van de gebeurtenis waardoor de schade is veroorzaakt. Let wel op, want het is niet zo dat deze twintigjarige verjaringstermijn bij letselschade geldt. Voor personenschade is er in de wet namelijk een extra uitzondering opgenomen. Ook wanneer een beroep op verjaring in strijd is met de redelijkheid en de billijkheid kan een rechter anders beslissen.
Een voorbeeld toont aan hoe deze verjaringstermijn werkt. Let wel op, want dit voorbeeld geldt niet voor de verjaringstermijn bij letselschade. Stel dat je in januari 2022 schade ondervindt. In februari 2022 weet je wie aansprakelijk is voor deze schade. Omdat de verjaringstermijn vijf jaar bedraagt, verjaart het een en ander in februari 2027. Dit is vijf jaar na het moment dat je wist van de schade en de aansprakelijke partij (korte verjaringstermijn). Als je pas in maart 2022 zou weten wie aansprakelijk is, verjaart het een en ander in maart 2027 (korte verjaringstermijn). Maar als je in februari 2043 de aansprakelijke ontdekt, treedt de verjaring toch gewoon op in januari 2042, twintig jaar na de schadeveroorzakende gebeurtenis (lange verjaringstermijn).
Het bovenstaande voorbeeld geldt niet als het gaat over de verjaringstermijn bij letselschade. De absolute verjaringstermijn van twintig jaar geldt dan niet. In het bovenstaande voorbeeld zal de verjaring dus niet op 1 januari 2042 intreden, maar vijf jaar nadat het slachtoffer bekend is geworden met de schade en de aansprakelijke persoon of hiermee bekend had moeten zijn. In het bovenstaande voorbeeld treedt de verjaring met andere woorden pas in februari 2048 op, vijf jaar na de ontdekking in februari 2043.
Er is nog een tweede situatie waarbij er een uitzondering geldt, namelijk wanneer de schade het gevolg is van lucht-, water- of bodemverontreiniging. Dan geldt naast de algemene verjaringstermijn van vijf jaar een lange verjaringstermijn van dertig jaar in plaats van twintig jaar. Bij milieuschade, vormen van schade waarvan de gevolgen vaak pas na een lange termijn zichtbaar worden, is er dus meer tijd om een schadevergoeding te claimen.
Houd er rekening mee dat deze lange verjaringstermijn bij letselschade opnieuw niet geldt. Net als de twintigjarige verjaringstermijn bij letselschade niet geldt, geldt ook de dertigjarige verjaringstermijn bij letselschade niet. Als letselschade wordt geleden door lucht-, water- of bodemverontreinigingen, geldt enkel de korte verjaringstermijn van vijf jaar. Er is geen lange verjaringstermijn bij letselschade.
Een derde uitzondering van de verjaringstermijn bij letselschade is er voor de situatie waarbij de schadeveroorzakende gebeurtenis ook een strafbaar feit oplevert. In dat geval bepaalt artikel 3:310 lid 4 BW dat de rechtsvordering tot de schadevergoeding niet vervalt zolang het recht tot strafvordering niet door verjaring of door de dood van de aansprakelijke persoon is vervallen.
Het houdt in dat je, zelfs als de klassieke verjaringstermijnen zouden zijn verstreken, nog steeds een schadeclaim kan vragen als de strafprocedure nog loopt. Hierdoor kan je zorgeloos de resultaten van het onderzoek afwachten en hoef je geen aparte rechtszaak op te starten.
Verder is het mogelijk om de verjaringstermijn bij letselschade te stuiten. Dit gebeurt door een schriftelijke aanmaning of een schriftelijke mededeling. De bewijslast dat de verjaringstermijn is gestuit, ligt bij het slachtoffer. Daarom is het aan te raden om een stuitingsbrief steeds aangetekend en met een bericht van ontvangst te verzenden. De verjaringstermijn bij letselschade kan ook op andere manieren worden gestuit, bijvoorbeeld door een procedure in te stellen of door de erkenning van de rechtsvordering door de aansprakelijke partij.
Wanneer de verjaringstermijn bij letselschade succesvol is gestuit, drukt men op de resetknop en begint de korte verjaringstermijn van vijf jaar opnieuw te lopen. Vijf jaar na de stuiting gooit de verjaringstermijn bij letselschade dus opnieuw roet in het eten.
Voor de verjaring van een medische fout gelden er geen bijzondere regels. Dit wil zeggen dat de korte verjaringstermijn bij letselschade van toepassing is. De verjaring van de medische fout treedt met andere woorden vijf jaar nadat je bekend bent met de aansprakelijke partij en de opgelopen schade op. Daarnaast geldt de lange verjaringstermijn bij letselschade ook niet bij personenschade door een medische fout.
In principe wordt de verjaringstermijn bij letselschade strikt in de hand gehouden, maar in sommige gevallen kan de verjaringstermijn bij letselschade toch worden doorbroken. Zo zijn er in de rechtspraak uitzonderingen gemaakt voor een beroep op verjaring tijdens onderhandelingen en voor de verjaringstermijn bij letselschade door seksueel misbruik en mishandeling. In beide gevallen wordt de korte verjaringstermijn doorbroken.
Een eerste uitzondering is beperkt tot het geval waarbij er met betrekking tot de schadebegroting langdurige onderhandelingen nodig zijn tussen de verzekeraar en de tegenpartij. Dit geldt enkel in het kader van de WAM, de Wet aansprakelijkheidsverzekering motorrijtuigen. In alle andere gevallen stuiten onderhandelingen de verjaringstermijn bij letselschade niet. De vordering kan dan tijdens de langdurige onderhandelingen verjaren.
De tweede situatie is er specifiek voor seksueel misbruik en mishandelingen. Deze uitzondering is door de Hoge Raad ontwikkeld. Het komt tegemoet aan het feit dat het bij seksueel misbruik en mishandeling vaak jaren duurt voordat het slachtoffer actie onderneemt. De Hoge Raad oordeelt daarbij dat deze psychische blokkering aan de dader en niet aan het slachtoffer is toe te rekenen. Daarom begint de verjaringstermijn bij letselschade pas te lopen op het moment dat kan worden geoordeeld dat het slachtoffer in staat is om een rechtsvordering in te dienen, namelijk wanneer het slachtoffer de gebeurtenissen voldoende heeft kunnen verwerken.
Bovenstaande verjaringstermijnen tonen twee zaken aan. In de eerste plaats geeft het aan dat het soms nog mogelijk is om tientallen jaren na het schadeveroorzakend feit alsnog een andere partij aansprakelijk te stellen en een schadevergoeding te vorderen. In de tweede plaats geeft het ook meteen aan dat het tijdig aansprakelijk stellen van de wederpartij des te belangrijker is. Zelfs wanneer er nog geen uitzicht is op de hoegrootheid van de uiteindelijke schade, wordt het vorderingsrecht maar beter veiliggesteld.
Bij SAP Advocaten gaan we daarom steeds zo snel mogelijk over naar een aansprakelijkheidsstelling. Zo hoef je je alvast geen zorgen te maken over de verjaringstermijn bij letselschade. Doe je dat wel en wil je jaren later nog steeds een andere partij aansprakelijk stellen? Neem dan snel contact met ons op, zodat we de mogelijkheden met jou kunnen bespreken.