Dieren zijn onze beste vrienden, maar kunnen ook onvoorspelbaar zijn. Zeker als het gaat om mensen die zij (nog) niet kennen. Een kat kan een verkeersongeval veroorzaken, een paard kan een ernstige trap uitdelen en een schattig konijntje kan ook al eens gefrustreerd zijn tanden in een vinger zetten. De gebeten persoon kan hierbij met lichte of zware letsels achterblijven.
De bezitter van het dier is bijna altijd aansprakelijk. Dit is de zogenaamde risicoaansprakelijkheid. Onder deze aansprakelijkheid kan je bijna nooit onderuit. “Ik wist niet dat hij dit ging doen” is geen geldig argument, integendeel. De schuld van het baasje is niet van belang voor zijn aansprakelijkheid. Het dier moet de schade zelfstandig hebben aangericht. Dit betekent op eigen houtje en zonder commando. Als dit wel met een commando zou zijn, dan is er sprake van een onrechtmatige daad door de persoon die het commando gaf. Zo zal het niet gaan om risicoaansprakelijkheid ten aanzien van de bezitter indien een andere persoon de hond opdracht geeft om zijn tanden in de testikels van een voorbijganger te zetten. Dat laatste heeft ook de rechtspraak intussen bevestigd. Er is ook geen sprake van zelfstandig handelen als het dier er niets aan kon doen: het gaat dan om een “buiten komende kracht”. Denk bijvoorbeeld aan een aanrijding van een paard waardoor een koets in het kanaal terechtkomt. In dat geval geldt de risicoaansprakelijkheid van de bezitter niet: er dient beroep te worden gedaan op het gewone aansprakelijkheidsrecht zoals we het ook bij andere verkeerssituaties zien.
De schade kan kledingschade, medische kosten, verlies van inkomen of andere vormen van letsel door dieren behelzen. Al die schadeposten kunnen worden opgenomen in de schadeclaim. Als de eigenaar meteen zijn aansprakelijkheid erkent, kan je het bewijs van de schade appreciëren. Doet deze het niet? Dan zal een bezoekje aan de rechter zich opdringen. Ook beschikken sommige hondeneigenaars over een WA-verzekering waardoor het al snel een verzekeringskwestie wordt. Niet alle schade is tot slot meteen zichtbaar. Soms kan het ook enige tijd duren alvorens een eindtoestand wordt bereikt.
Een eerste uitzondering is deze zoals hierboven gesteld. Als de hond een commando zou hebben gekregen, dus niet zelf zou hebben gehandeld, dan is de commandogever aansprakelijk op basis van de onrechtmatige daad. Ieder is hierbij aansprakelijk voor zijn eigen gedrag. Toch hoeft het ook hier niet altijd te gaan om een onrechtmatig gedrag. Stel bijvoorbeeld dat de bezitter ook niet aansprakelijk zou zijn geweest als hij de schadeveroorzakende gedragingen van het dier zelf zou uitgevoerd hebben. Dan is hij ook niet aansprakelijk voor het geven van het schadeveroorzakend commando aan het dier. Een voorbeeld ter illustratie. Neem bijvoorbeeld een jatmoos die zich onrechtmatig toegang verschaft tot jouw woning. Jij hebt jouw hond aan de leiband terwijl hij jou nadert met een kapmes. Om jezelf te verdedigen tegen zijn onrechtmatige daad, geef je je hond het commando om aan te vallen en laat je de leiband los. Bij deze aanval raakt de dief gewond. Jouw hond heeft niet zelfstandig gehandeld, dus jij zou aansprakelijk zijn o.b.v. de onrechtmatige daad. Gelukkig kan je je beroepen op noodweer en zo geen aansprakelijkheid dragen. Hetzelfde geldt als je je hond niet aan de leiband had en het commando hebt gegeven om te bijten. De arme stakker kan zijn schade dan niet op jou verhalen. Weet wel: het is helemaal geen eitje om dit te bewijzen.