Sinds 2014 is chroom-6 (ook wel chroomtrioxide en chroom-VI) bekend geworden bij een groter publiek. Vanaf dat moment kwam het in het nieuws omdat veel mensen er in hun werk mee in aanraking gekomen zijn. Dit was bijvoorbeeld het geval bij Defensie, in de bouw en in de metaalindustrie. Chroom-6 is schadelijk wanneer je het inademt of inslikt. De stof heeft giftige en kankerverwekkende eigenschappen.
Er bestaat niet zoiets als ‘puur’ chroom-VI, het bindt zich altijd aan een andere stof zoals bijvoorbeeld zuurstof. Hierdoor zijn er verschillende soorten chroom-6, die ook wel chroom-6-verbindingen genoemd worden. Alle chroom-6-verbindingen hebben eigen unieke eigenschappen zoals de kleur. Ook zorgen de verschillende eigenschappen bijvoorbeeld voor een verschil in oplosbaarheid in water. Deze eigenschap is van belang omdat dit invloed heeft op hoe groot het risico voor de gezondheid is. Hoe beter iets oplosbaar is in water, hoe groter de kans dat iemand het via inslikken binnenkrijgt.
Chroom-6 is een (zwaar) metaal. Eén van de eigenschappen van deze stof is dat het roesten en rotten tegengaat. Daarom wordt het soms toegevoegd aan verf of gebruikt om onder andere metalen oppervlakten schoon te maken en te onderhouden. Producten waar chroom-6 verf inzit, mogen sinds de jaren negentig niet meer aan consumenten worden verkocht. Wanneer je werkt met een object dat eerder met chroom-6 verf behandeld is, kan het zo zijn dat je door het bewerken van de oude verflaag toch weer in aanraking komt met chroom-VI. Je kunt niet zien of de betreffende verf waar je mee bezig bent het metaal bevat.
Er zijn verschillende soorten werkzaamheden waarbij blootstelling aan chroom-6-verbindingen een mogelijkheid is. Volgens het RIVM gaat het om de volgende werksituaties:
Je kunt op verschillende manier chroom-6 in het lichaam krijgen:
Binnen het lichaam komt de chroom-VI in aanraking met longslijm, maagsap of zweet. In deze drie stoffen zit water, waardoor de chroom-6-verbindingen op kunnen lossen en zo de lichaamscellen binnen kunnen komen.
Het werken, of blootgesteld worden aan deze stof, kan grote en ernstige gevolgen hebben voor de gezondheid. De blootstelling kan leiden tot verschillende soorten kanker. Het gaat hierbij met name om long-, neus- en neusbijholtekanker. Daarnaast kan de blootstelling verschillende (huid) allergieën, chroomzweren en chronische longziekten tot gevolg hebben. Chroomzweren kunnen leiden tot perforatie van het neustussenschot.
Wanneer je de eventuele gevolgen van chroom-6 blootstelling lichamelijk gaat merken verschilt. Dit hangt af van de mate van blootstelling en welke ziekte het is. Je kunt bijvoorbeeld binnen enkele dagen al last krijgen van allergieën of chroomzweren. In het geval van lonkanker kan het minimaal 15 jaar duren voordat je de eerste symptomen opmerkt.
Je kunt als werknemer in aanraking komen met schadelijk chroom-6. Er zijn regels en protocollen om contact met de stof te minimaliseren of te voorkomen. Volgens de Arbeidsinspectie zijn er grofweg vier belangrijke maatregelen:
Twee van de bekende gevallen waarbij werknemers blootgesteld zijn aan het schadelijke chroom-6 zijn Defensie, Gemeente Tilburg/NS en KLM. Voor de eerste twee groepen zijn er tegemoetkomingsregelingen getroffen. Voor slachtoffers van de Gemeente Tilburg/NS gaat dat om een vergoeding tussen de zeven en 47 duizend euro, afhankelijk van het geval. Bij de slachtoffers van Defensie gaat het om iets meer dan vierduizend euro. Ook KLM heeft eind 2022 bekend gemaakt dat er een collectieve regeling is getroffen voor werknemers die schade hebben ondervonden aan chroom-6 blootstelling.
Ook bij de Nederlandse Spoorwegen (NS) is onderzoek geweest naar blootstelling aan chroom-6. Hierbij gaat het om een periode van 1970 tot en met 2020. Vanaf eind 2022 is er voor de werknemers die hier letsel aan over gehouden hebben een regeling. De hoogte van de regeling is per persoon verschillend. Het gaat onder andere om hoe lang iemand blootgesteld is aan de stof en hoe ernstig het ziektebeeld is.