Letsel door vuurwerk, deel 2

Veel mensen ervaren het afsteken van vuurwerk als een feest. Zij leven er al lange tijd naartoe en geven er grote bedragen aan uit. In Nederland is vuurwerk duurder dan in de ons omringende landen. Steeds vaker reizen Nederlanders naar Duitsland af om daar goedkoper vuurwerk in te kopen. Vuurwerk heeft helaas ook een keerzijde. De kans op ongevallen met vuurwerk en de ernst van de gevolgen ervan kunnen onder bepaalde omstandigheden groot zijn. Afgelopen jaarwisseling zijn in Nederland 482 mensen op de spoedeisende hulp behandeld wegens vuurwerkletsel.

Mijn collega René Hebly gaf in zijn blog van 6 januari 2015 reeds aan dat het onder bepaalde omstandigheden mogelijk is voor slachtoffers van vuurwerk om hun schade vergoed te krijgen, maar dat dit niet eenvoudig is.

De eisen die voor aansprakelijkheid gelden, verschillen al naar gelang het gaat om aansprakelijkheid van een producent van vuurwerk dan wel een persoon die vuurwerk heeft aangestoken.

Of een persoon aansprakelijk is voor schade als gevolg van door hem afgestoken vuurwerk, is afhankelijk van de feitelijke omstandigheden. Het afsteken van vuurwerk tussen 18.00 en 02.00 uur is toegestaan en het enkele feit dat aan het afsteken van vuurwerk risico’s zijn verbonden, betekent nog niet dat er ook aansprakelijkheid bestaat als die risico’s zich daadwerkelijk voordoen. Zelfs als het vuurwerk buiten de toegestane uren wordt afgestoken, betekent dat enkele feit nog niet per definitie dat die persoon aansprakelijk is als een ander daardoor letsel oploopt. Zo is in de rechtspraak bepaald dat geen aansprakelijkheid bestond voor de gehoorschade die iemand stelde te hebben opgelopen als gevolg van vuurwerk dat kort na 02.00 uur werd afgestoken op een binnenplaats. Het vuurwerk werd namelijk in een stad afgestoken waar het van algemene bekendheid is dat ook na dit tijdstip nog vuurwerk wordt afgestoken.
Ook werd geoordeeld dat degene die het vuurwerk afstak niet erop bedacht hoefde te zijn dat het geluid van de knal – door kleine omvang van de binnenplaats en de echo van de wanden – zou worden versterkt en hierdoor mogelijk gehoorschade zou kunnen ontstaan bij personen op het hoger gelegen dakterras. Dit zou echter anders zijn geweest als vuurwerk was afgestoken dat in Nederland verboden is (dit is het geval als het vuurwerk niet voldoet aan het Vuurwerkbesluit).

In geval van bezit van verboden vuurwerk kan de aansprakelijkheid ver gaan. In dat geval kan zelfs aansprakelijkheid bestaan jegens omstanders die zich onoplettend en onzorgvuldig gedragen en daardoor letsel oplopen. Zo is in de rechtspraak een vuurwerkhandelaar aansprakelijk bevonden die (in privé) verboden vuurwerk meenam naar een oudejaarsfeest. Het was zijn bedoeling om het vuurwerk zelf af te steken tijdens het feest, maar kreeg hiertoe geen kans. Een andere feestganger pakte de tas met vuurwerk van hem af, rende ermee weg en stak vervolgens het vuurwerk af. Hierbij verloor hij zijn rechteroog verloor en liep een tweetal fracturen aan zijn jukbeen op. De vuurwerkhandelaar werd hiervoor aansprakelijk bevonden. Hij had er namelijk rekening mee moeten houden dat de andere feestgangers zich onoplettend en onzorgvuldig zouden kunnen gedragen en dat de kans op ernstig letsel bij dit type vuurwerk zeer groot is.

Aansprakelijkheid kan zich ook voordoen als bij het vuurwerk gebruikersinstructies zijn verstrekt, zoals de instructie dat het vuurwerk vanuit een verzwaarde fles moet worden afgestoken, maar deze niet zijn opgevolgd. Ook instructies voor het afsteken van vuurwerk die algemeen bekend zijn (bijvoorbeeld door publiekscampagnes), moeten worden opgevolgd.

Als iemand letsel oploopt door vuurwerk dat een gebrek vertoont, bijvoorbeeld doordat het op lagere hoogte afgaat dan in de gebruikersinstructies wordt vermeld, dan is mogelijk de producent van het vuurwerk aansprakelijk. De aansprakelijkheid van de producent is niet beperkt tot letsel dat wordt opgelopen door degene die het vuurwerk afsteekt, maar strekt zich ook uit tot letsel dat door omstanders wordt opgelopen.

Kortom, aansprakelijkheid voor vuurwerkletsel staat niet per definitie vast, maar is onder bepaalde omstandigheden zeker mogelijk.