Een 57-jarige toeriste uit Nieuw-Zeeland verongelukte vorige week op Sint-Maarten, nadat zij werd weggeblazen door een opstijgend vliegtuig van het Princess Juliana Vliegveld. De vrouw bevond zich op het strand van Maho Beach, dat grenst aan de startbaan van het vliegveld. De kranten berichten dat de vrouw bij een hek achter de landingsbaan stond, waarschijnlijk om de luchtstroom, ‘jetblast’, van de Boeing 737 van dichtbij mee te maken. De jetblast blies haar echter omver, waardoor zij met haar hoofd op een betonblok terechtkwam. Zie ook het nieuwsbericht over het ongeval.
Dit vliegveld op Sint Maarten is inmiddels een bekende toeristische attractie. Op internet staan talloze filmpjes van mensen die proberen met de luchtstroom mee te rennen of hun grip op het hek verliezen. Naast de landingsbaan staan borden die jetblasttoeristen waarschuwen, maar deze borden worden vaak genegeerd.
‘Jetblast-arrest’
Al in 2004 heeft de Hoge Raad uitspraak gedaan over een vergelijkbare kwestie, waarbij een Zwitserse toeriste in 2000 ernstig letsel opliep door de jetblast. Op het moment van dit ongeval was het hek voorzien van – in ieder geval – één waarschuwingsbord, met hierop de tekening van een opstijgend vliegtuig en daarna in grote letters de tekst ‘warning!’ met het onderschrift ‘low flying and departing aircraft blast can cause physical injury’. In dit zogenaamde “Jetblast-arrest” komt de Hoge Raad tot het oordeel dat het publiek door het geplaatste waarschuwingsbord weliswaar op de hoogte kan zijn van het gevaar, maar dat het van doorslaggevende betekenis is of te verwachten valt dat deze waarschuwing ook daadwerkelijk effect heeft.
Na de uitspraak van de Hoge Raad werd de zaak terugverwezen naar het Gerechtshof. Het hof stelde vast dat de luchthaven kon verwachten dat het publiek zich zou opstellen in de zeer directe omgeving van het aan de zijde van Maho Beach geplaatste hek. Verder stond vast dat er voortdurend toeristen bij het hek staan om naar vliegtuigen te kijken, ondanks het waarschuwingsbord. Er werd gewaarschuwd voor het gevaar van lichamelijk letsel (‘physical injury’), maar deze waarschuwing werd volgens het Hof niet bijzonder indringend gepresenteerd. Zo is onvoldoende duidelijk gemaakt op welk soort letsel hier wordt gedoeld en blijkt niet dat sprake kan zijn van een zeer harde luchtverplaatsing, waardoor personen die zich in de buurt bevinden met kracht omver kunnen worden geblazen. Het Hof oordeelde dan ook dat het geplaatste waarschuwingsbord onvoldoende was om de potentieel ernstige gevaren te voorkomen. Het Hof merkte hierbij op dat de waarschuwingsborden veel duidelijker en opvallender gemaakt kunnen worden, waarbij ook kan worden gedacht aan verduidelijking door middel van een pictogram. Verder wordt de mogelijkheid van het plaatsen van een ‘supervisor’ genoemd, die aanwezige personen kan waarschuwen.
De geschiedenis herhaalt zich…
Inmiddels zijn we 17 jaar verder en vindt toch weer eenzelfde soort ongeval plaats, deze keer zelfs met dodelijke afloop. De vraag is dan ook of de luchthaven in de tussentijd voldoende maatregelen heeft getroffen om dit soort ongevallen te voorkomen. Uit onderzoek online blijkt dat een nieuw bord is geplaatst, met hierop een verduidelijkend pictogram en de tekst: “Jet blast of departing and arriving aircraft can cause severe physical harm resulting in extreme bodily harm and/or death.” Een supervisor ter plaatse is echter nooit gekomen, al meldt de politie van Sint Maarten op Facebook dat er wel dagelijks agenten langs rijden om te waarschuwen: “Als het druk is, zijn er patrouilles om mensen te zeggen dat ze afstand moeten bewaren tijdens het opstijgen.” Een en ander heeft in ieder geval dit ongeval niet kunnen voorkomen.
