Ongeveer 65% van de Nederlanders heeft een autorijbewijs. Wanneer we daar nog eens het aantal fietsers, bromfietsers en voetgangers bij optellen, is het zeker geen boude uitspraak dat de meesten onder ons zich vaak, zo niet dagelijks, in het verkeer begeven. Dat dit niet zonder risico is, weten we allemaal en verkeersveiligheid ligt ons dan ook allen na aan het hart. Wij onderzochten voor jou het risico op een verkeersongeval op basis van cijfers en statistieken. De gebruikte cijfers zijn afkomstig van de website Wetenschappelijk Onderzoek Verkeersveiligheid, waarbij ze hun cijfers baseerden op politieregistratie gecombineerd met medische registratie.
Betrouwbare cijfers over de kans op een verkeersongeval zijn niet evident om weer te geven, omdat lichte ongevallen niet altijd worden geregistreerd. Bij eenvoudige nekklachten na een auto-ongeluk dat eenzijdig is, is er vaak geen registratie gebeurd. Dit is natuurlijk anders bij een gebroken rug, een dwarslaesie of bij een ongeval met een dodelijke afloop. Wij zullen ons omwille van de beschikbare gegevens voornamelijk focussen op verkeersongevallen met ernstig gewonden of met een fatale afloop.
In 2016 vielen er in Nederland 629 verkeersdoden, hetgeen een lichte stijging is in vergelijking met 2015 (621), in 1997 bedroeg dit aantal nog 1235 doden en begin de jaren zeventig zelfs nog meer dan 3000. Daarnaast raakten in 2016 op onze wegen 21.400 mensen ernstig gewond, ook hier noteren we een lichte stijging met het jaar voordien (21.300) en het hoogste aantal sinds deze cijfers worden geregistreerd in 1993 (toen 17.700 ernstig gewonden). Onder ernstig gewond verstaan we een ziekenhuisopname die niet slechts ter observatie dient, maar met letsels zoals botbreuken of hersenschade. Om hieraan een kans of risico op een verkeersongeval te koppelen, is naast het aantal slachtoffers ook het totaal aantal weggebruikers nodig en de afgelegde afstand van die groep.
Dit zou willen zeggen dat van de 17 miljoen Nederlanders er jaarlijks 1,3 per 1000 inwoners betrokken raken bij een zwaar tot fataal ongeval. Wie vaker in het verkeer komt, heeft uiteraard meer kans om slachtoffer te zijn van een verkeersongeval. We kunnen ook stellen dat we vandaag de dag, alle Nederlanders samen, meer dan 200 miljard km afleggen. Ofwel dat er voor elke 9 miljoen km één weggebruiker zwaargewond raakte in 2016.
Bij het risico op een verkeersongeval dient tevens rekening te worden gehouden met twee belangrijke elementen: het vervoerstype en de leeftijd van het slachtoffer. Bij elk type van vervoer is het risico op overlijden over een termijn van twintig jaar enorm gedaald. Bij auto-inzittenden daalde dit van vijf doden per miljard km naar twee doden per miljard km. Hierbij meteen het 'goede' nieuws. Van de 629 verkeersslachtoffers in 2016 was 30% fietser (189), 8% voetganger (51) en 37% inzittende van een personenauto (231). Het risico op letselschade na een ongeval is zowel voor (brom)fietsers als motorrijders de laatste jaren enkel gestegen. In vergelijking met auto-inzittenden is de kans op een ernstig verkeersongeval voor deze groep zo'n vijftigmaal groter.
Wanneer we naar de verdeling van verkeersslachtoffers kijken op basis van de leeftijd, vallen ons enkele zaken op. Jongeren (-24) en ouderen (75+) zijn het vaakst terug te vinden onder de slachtoffers, voornamelijk in de groep van fietsers en auto-inzittenden. Voor ouderen is het risico zelfs viermaal zo groot om te overlijden bij een verkeersongeval als voor de andere leeftijdscategorieën. Deze categorie maakt ook driemaal meer kans om ernstig gewond te raken, voor jongeren tussen 12 en 17 jaar is dit ongeveer twee maal het gemiddelde.
Beginnende automobilisten hebben ook een opmerkelijk groter risico om betrokken te raken bij een verkeersongeval. Naast het verschil in type vervoerswijzen en de leeftijd, zien we ook nog een verschil tussen het type van het wegennet. Zo kan er een onderscheid worden gemaakt tussen rijkswegen, provinciale wegen en lokale wegen. Waarbij, ondanks het gebrek aan duidelijke cijfers, toch kan worden geconcludeerd dat op autosnelwegen minder verkeersdoden vallen dan op lokale wegen. Waarschijnlijk zal de aan- en afwezigheid van zwakkere weggebruikers daar een belangrijke rol in spelen.
De recentste cijfers met betrekking tot de kans op een auto-ongeluk of de kans op een verkeersongeval met een dodelijke afloop dateren uit 2020. In dat jaar waren er maar liefst 610 dodelijke slachtoffers door verkeersongevallen. Een jaar eerder waren het er nog 661.
Terwijl het verkeer steeds drukker wordt, is het aantal dodelijke slachtoffers de afgelopen decennia sterk gedaald. Ter vergelijking: in het jaar 2000 vielen er nog 1166 dodelijke slachtoffers in het verkeer. De grootste daling werd in 2013 opgetekend. Toch is 2020 lang niet het beste jaar: in 2013 en 2014 vielen er 'slechts' 570 dodelijke slachtoffers in het Nederlandse verkeer. Op lange termijn is het hoe dan ook zo dat de kans op een auto-ongeluk met een dodelijke afloop sterk is afgenomen.
Hoe groot de kans op een verkeersongeval met een dodelijke afloop is, is echter moeilijk te zeggen. Deze cijfers houden namelijk geen rekening met het aantal gereden kilometers en het aantal weggebruikers in Nederland.
Door de cijfers met betrekking tot het aantal dodelijke verkeersslachtoffers uit te spitten, is het mogelijk om na te gaan voor wie de kans op een verkeersongeval met een dodelijke afloop groter is. Opvallend is bijvoorbeeld dat 38% van alle verkeersdoden in 2020 een fietser was, ten opzichte van 32% auto-inzittenden. Volgens cijfers van het CBS fietst de gemiddelde Nederlander 1.098 kilometer per jaar. Fietsen is slechts goed voor 8% van alle reizigerskilometers en voor 22% van de totale reisduur van de Nederlandse bevolking. Dan is het best opvallend dat de kans op een dodelijk verkeersongeval met de fiets zo groot is. Dit heeft natuurlijk alles te maken met de kwetsbare positie van de fiets in het verkeer.
De cijfers tonen aan dat de helft van alle verkeersdoden in 2020 minstens 60 jaar oud was. Maar liefst 306 zestigplussers kwamen om bij een verkeersongeval, waarvan meer dan een derde ouder was dan 80 jaar. Het valt daarbij op dat deze ouderen vaker sterven bij een fietsongeval, terwijl het bij jongeren vaker gaat om een auto-ongeval. Vooral twintigers tot dertigers komen ook opvallend vaak om bij een ongeval in het verkeer. Hierbij gaat het heel vaak om een ongeval met een personenauto, gevolgd door een ongeval met de motorfiets. Fietsongevallen spelen een minder belangrijke rol bij deze groep. Hoe dan ook kunnen we zeggen dat een kans op een verkeersongeval groter is voor fietsende zestigplussers en voor autorijdende twintigers.
Opvallend aan de cijfers is dat mannen niet alleen een grotere kans op een auto-ongeluk met een dodelijke afloop hebben, maar dat dit ook geldt voor alle andere vervoerswijzen. Dit is binnen alle leeftijdsgroepen zichtbaar. Van alle verkeersdoden in ons land is 74% een man.
Vooral onder de groep veertig- tot vijftigjarigen hebben mannen een veel grotere kans op een auto-ongeluk met een dodelijke afloop. Maar liefst 90% van alle verkeersdoden tussen 40 en 50 jaar is een man. Het kleinste verschil is merkbaar bij de leeftijdscategorie 70 tot 80 jaar: daarbij is 60,7% van de verkeersdoden een man. De kans op een auto-ongeluk of een verkeersongeval met een dodelijke afloop is dus duidelijk veel groter voor mannen.
Wanneer we de cijfers over een langere termijn analyseren, gaat het de goede kant uit met het risico op overlijden bij deelname aan het verkeer. In 1996 kwamen nog 1251 personen om in het verkeer, terwijl dit er in 2016 'slechts' 629 waren. Dit is onder andere te danken aan betere wegeninfrastructuur, regelgeving en de verhoogde veiligheid van voertuigen. Desondanks is er zeker nog werk aan de winkel en zien we dat er de laatste jaren opnieuw een stijging valt waar te nemen in de absolute cijfers voor verkeersdoden (in 2013 en 2014 kwamen 570 personen om in het verkeer), ook het aantal ernstige verkeersgewonden blijft verder stijgen. Deze ongevallen vallen vaak toe te wijzen aan een te hoge snelheid, rijden onder invloed en het gebruik van de gsm of smartphone in het verkeer. Wees dus steeds op je hoede in het verkeer en onthoud dat het openbaar vervoer nog steeds de veiligste transportmogelijkheid blijft. Toch betrokken in een verkeersongeval en hoor je bij het selecte groepje dat met letselschade te kampen heeft? Neem dan contact op met een letselschade advocaat om jou te helpen ontzorgen.