Handen aan het stuur; ook bij de automatische piloot?

Ook Nederland kent inmiddels een noodlottig ongeval met een zelfsturende auto. Een dodelijk ongeval met een Tesla begin september heeft de Baarnse brandweer voor een bijna ondoenlijke klus gesteld. Een deel van de grote accu van de auto had vlam gevat, waarbij zuren en dampen vrijkwamen terwijl de brandweer uiterst voorzichtig te werk diende te gaan omdat de zwaar beschadigde auto mogelijk onder hoogspanning stond. De brandweer werd geadviseerd door technisch personeel van Tesla, dat naar de ongevalslocatie was gestuurd. Het bergen van het lichaam van de overleden bestuurder heeft daarom veel langer geduurd dan de brandweer voor ogen had.

Was het ongeval veroorzaakt door een stuurmansfout of ligt de oorzaak in de software van de auto? Het antwoord op die vraag is niet snel te geven. De automatische piloot in Tesla’s kan niet zo maar worden gebruikt. Ook na het inschakelen moet de bestuurder zijn handen op het stuur houden. Doet de bestuurder dat niet dan geeft de auto waarschuwingsmeldingen. Bij dit ongeval bestaat overigens het vermoeden dat de bestuurder veel te hard heeft gereden. Het noodremsysteem van de Tesla zal bij extreme snelheden wel remmen, maar een auto lang niet altijd op tijd tot stilstand weten te krijgen. Het blijft koffiedik kijken of dat scenario zich ook in Baarn heeft afgespeeld.

Er zijn sinds de introductie al een aantal ongelukken met zelfrijdende auto’s gebeurd. Zo veroorzaakte de zelfrijdende auto van Google in februari 2016 een ongeval in Californië door op een bus te rijden. In mei 2016 verongelukte zelfs iemand in de VS met een zelfrijdende auto. De bestuurder had de automatische piloot aanstaan toen hij op een vrachtwagen reed. De automatische sensoren activeerden de rem van de auto niet doordat de oplegger van de vrachtwagen wit was en de zon laag stond. Een software-update zou dat soort ongelukken moeten voorkomen.

Wie is aansprakelijk voor ongevallen met zelfrijdende auto’s?

Die vraag is niet eenvoudig te beantwoorden. Er zijn meestal een aantal partijen bij betrokken. Zo kan er sprake zijn van een verkeersfout en kunnen de bestuurder van de zelfrijdende auto, dan wel de bestuurder van de andere auto aansprakelijk zijn voor het ontstaan van het ongeval. Maar het is ook mogelijk dat de fabrikant en de softwareontwikkelaar aansprakelijk zijn voor het ontstaan van een ongeval. Immers de auto wordt – zodra de auto-pilot functie is ingeschakeld – bestuurd door een – nog niet onfeilbaar – softwaresysteem.