Gordelplicht en gordelkorting

Hoogzomer, schoolvakanties en komkommertijd. Niettemin leggen de kranten deze week de vinger op een hele pijnlijke plek: het aantal verkeersdoden en het niet dragen van de veiligheidsgordel.

Uit een analyse van de Stichting Wetenschappelijk Onderzoek Verkeersveiligheid (SWOZ) in opdracht van Rijkswaterstaat blijkt dat in 2017 van de 58 doden die in een auto zaten van 18 overledenen bekend is dat ze geen veiligheidsgordel droegen. Het gaat dan om 12 bestuurders en 6 passagiers. Van nog eens 11 doden is onbekend of ze een gordel droegen. Bijna de helft van het aantal verkeersdoden in 2017 droeg wel een veiligheidsgordel en 2 daarvan slechts een heupgordel.

Uit de analyse van de SWOV blijkt dat het bij dodelijke ongevallen op onze snelwegen vaak gaat om kop-staartbotsingen of aanrijdingen waarbij de bestuurder van de weg raakt en in een greppel raakt of tegen een boom rijdt.

Opvallend genoeg maakt de analyse ook duidelijk dat veel verongelukte automobilisten bewust de “gordelverklikker” hadden omzeild, aldus woordvoerder Patrick Rugeb in de grootste ochtendkrant. Veilig Verkeer Nederland reageerde onthutst dat veel weggebruikers zonder veiligheidsgordel rondrijden. Ondanks campagnes en waarschuwingen lappen bestuurders en hun passagiers de gordelverplichting aan hun laars en zitten zij zonder gordel om in de auto.

“Het is geen vrije keuze om je veiligheidsgordel wel of niet te dragen, het is verplicht voor iedereen die in de auto stapt. Dit onderzoek laat ondubbelzinnig zien hoe onverantwoord het is je gordel niet om te doen. Je brengt er jezelf mee in levensgevaar”, reageerde minister Cora van Nieuwenhuizen (Infrastructuur).

De verplichting om een gordel te dragen werkt ook door in de rechtspraak. In het algemeen kan gezegd worden dat het dragen van een gordel de kans op ernstig letsel bij een aanrijding vermindert. Het dragen van een gordel wordt dan ook gezien als een schadebeperkende maatregel en het niet dragen van de gordel levert een risicofactor op die als eigen schuld aan het slachtoffer van een aanrijding moet worden toegerekend. Door niet te voldoen aan deze schadebeperkende maatregel – denk daarbij ook aan de schadebeperkingsplicht – neemt het slachtoffer immers het risico dat zijn schade aanzienlijk groter is dan in het geval hij wel een autogordel draagt. Het niet dragen van de gordel wordt in de rechtspraak aangemerkt als eigen schuld in de zin van artikel 6:101 BW en wordt in een percentage van de schade die niet wordt vergoed – en dus voor rekening van het slachtoffer blijft – uitgedrukt. Dit eigen schuld percentage wordt ook wel aangeduid als gordelkorting en bedraagt doorgaans 25%. Wanneer een benadeelde/slachtoffer meent dat het letsel ook wel zou zijn ontstaan als hij/zij wel een gordel had gedragen, dan dient dat standpunt goed onderbouwd te worden. Overigens geldt ook dat om dat de gordelkorting een toepassing van het principe van eigen schuld is, dat deze korting doorgaans ook wordt toegepast op de vergoeding over de buitengerechtelijke kosten.

Auteur: SAP advocaat – Natascha Jansen