Dupont en de chemie met haar werknemers en omwonenden

Onze advocaat Martin de Witte woonde zelf in zijn jeugd in Dordrecht. Zijn klas heeft in de jaren zeventig een bedrijfsbezoek gebracht aan Dupont. Zijn verslag heeft hij nog bewaard. Vraag: “Waarom zou u liever niet dicht bij zo’n fabriek willen wonen?” Antwoord van de 11-jarige Martin: “slecht voor de gezondheid”. En: ”Denkt u dat zo’n chemische fabriek het milieu zal bevuilen?” “Ja, dat kan wel van die giftige stoffen”.

Helaas is dat ook gebeurd.

Gezondheidsschade door DuPont
De Dordtse chemische fabriek van DuPont (sinds vorig jaar bekend onder de naam Chemours) gebruikte van 1967 tot 2013 perfluoroctaanzuur (afgekort PFOA of C8) bij de productie van Teflon. DuPont loosde PFOA jarenlang in het riool, het oppervlaktewater en in de lucht.
Het gebruik van deze giftige stof werd in 2012 wettelijk verboden.
Zowel (ex-)werknemers als omwonenden zouden zijn blootgesteld aan PFOA en mogelijk gezondheidsschade hebben opgelopen, terwijl DuPont daar zelf al jarenlang van op de hoogte zou zijn geweest.

C8 

PFOA werd geplaatst op de Europese lijst van zeer zorgwekkende stoffen (ZZS) door het RIVM. De stof zou moeilijk afbreekbaar zijn en mogelijk gezondheidsschade veroorzaken.

Recent verscheen het onderzoeksrapport van het RIVM waaruit bleek dat omwonenden van de fabriek mogelijk langdurig (in het ongunstigste geval 25 jaar) aan hogere waarden zijn blootgesteld dan de vastgestelde grenswaarde voor chronische blootstelling. De Inspectie SZW (voorheen Arbeidsinspectie) is een onderzoek gestart naar de arbeidsomstandigheden en de FNV voor bloedonderzoek onder alle (ex)werknemers.

Gezondheidsschade

Toxicologen melden dat het chronisch blootstaan aan de uitstoot van PFOA gezondheidsschade teweeg kan brengen. De giftige stof wordt in verband gebracht met onder andere een verhoogd risico op kanker en het beïnvloeden van de vruchtbaarheid en zwangerschap. Het is gif.

Lycra-fabriek DuPont
Ook in de lycra-fabriek van DuPont in Dordrecht werd gewerkt met een sinds 2014 in Europa als zeer zorgwekkend bekendstaande stof, namelijk dimethylacetamide (DMAC). DMAC werd gebruikt bij de productie van lycragaren welke vervolgens zouden worden verwerkt in onder andere sport- en badkleding. Met de productie van lycra stopte de fabriek in 2006. Ex-werknemers hebben zwangerschapsproblemen opgelopen door het werken met DMAC. Volgens experts mogen zowel mannen als vrouwen in hun vruchtbare leeftijd niet in contact komen met de giftige stof welke door de huid en via ademhaling gemakkelijk wordt opgenomen.

DuPont Verenigde Staten
In de VS kreeg DuPont Parkersburg al eerder een recordboete opgelegd door de Amerikaanse milieudienst EPA vanwege het verwijt dat de fabriek al langere tijd zou hebben geweten dat PFOA schadelijk was, maar zij deze kennis hebben verzwegen. Tienduizenden Amerikanen kregen op kosten van DuPont een bloedtest nadat een Amerikaanse advocaat een rechtszaak aanspande tegen de fabriek. 3500 inwoners van West-Virginia/Ohio hebben inmiddels een rechtszaak aangespannen tegen DuPont omdat zij menen ziek te zijn geworden door blootstelling aan PFOA.

Toezicht op DuPont

Pieter van Vollenhoven noemt het verontrustend dat de overheid niet heeft ingegrepen terwijl kennelijk al tientallen jaren onveilig werd gewerkt in de fabrieken van DuPont. De Onderzoeksraad voor Veiligheid zou volgens hem een onderzoek moeten instellen naar de oorzaak waardoor inspecties destijds hebben gefaald. ‘Bij het toezicht moet sprake zijn van kwaliteit, eenheid van functioneren en onafhankelijkheid’, aldus Van Vollenhoven. Van geen van dit alles lijkt in de DuPont kwestie sprake te zijn.

Afgelopen decennia werd er toezicht gehouden door de milieudienst en later door de Omgevingsdienst Zuid-Holland Zuid, de Inspectie van VROM en de provincie Zuid-Holland. Het lozen van chemisch afval in de rivier stond onder toezicht van Rijkswaterstaat, terwijl de provincie Zuid-Holland het beleid omtrent de emissie naar de lucht bepaalde en daarvoor milieuvergunningen heeft afgegeven.
Ook nadat in 2003 de alarmbellen zouden moeten gaan rinkelen nadat het drinkwaterbedrijf Evides melding maakte bij de inspectie van VROM van met PFOA vervuild kraanwater, werd er geen actie ondernomen.

Verwijt

De schokkende constateringen over de mogelijk schadelijke effecten van de giftige stoffen gebruikt door DuPont heeft terecht geleid tot grote onrust en bezorgdheid onder de omwonenden en (ex-)werknemers. Zij verwijten DuPont niet eerlijk geïnformeerd te zijn. DuPont zou zelf al tientallen jaren op de hoogte zijn geweest van extreem hoge concentraties PFOA in het bloed van haar werknemers. Deze informatie zou de fabriek nooit hebben gedeeld met de Arbeidsinspectie. Daarnaast zou uit interne documenten van DuPont blijken dat DuPont’s eigen onderzoekers al in 1961 op de hoogte raakten van de giftigheid van PFOA.

Juridisch
Op verzoek van werknemers en omwonenden is SAP inmiddels gestart met een feitenonderzoek in binnen – en buitenland. Dat is in volle gang. Hoe zit het juridisch?

Zorgplicht van de werkgever

Op grond van artikel 7:658 lid 1 BW rust op de werkgever een vrij strenge zorgplicht om zijn werknemers onder veilige omstandigheden hun werkzaamheden te laten uitoefenen. De werkgever is ten opzichte van de werknemer in beginsel dan ook aansprakelijk voor de schade die de werknemer in de uitoefening van zijn werkzaamheden lijdt. Ook wanneer de werkgever niet op de hoogte zou zijn geweest van het gevaar dat gepaard zou gaan met het werken met een bepaalde stof kan de werkgever aansprakelijk zijn. Dit is het geval indien hij heeft nagelaten veiligheidsmaatregelen te nemen met betrekking tot de gevaren die hem wel bekend waren, en door dit nalaten de verwezenlijking van het onbekende risico in aanmerkelijke mate is verhoogd. Deze regel vloeit voort uit de asbestproblematiek welke eind 20e eeuw voor veel onrust zorgde.

Risicoaansprakelijkheid beroeps-bedrijfsmatige gebruiker

Artikel 6:175 lid 1 BW vestigt een zogenaamde risicoaansprakelijkheid op degene die beroeps- of bedrijfsmatig gebruik maakt van een schadelijke stof en er schade ontstaat.
Het artikel is inwerking getreden op 1 februari 1995.

Onrechtmatige daad

Meer algemeen kan een beroep worden gedaan op artikel 6:162 lid 1 BW. Aangetoond moet worden dat DuPont onzorgvuldig heeft gehandeld, door na te laten maatregelen te nemen, of niet heeft gewaarschuwd.

Mocht u als (voormalig) omwonende of werknemer een rechtsbijstandverzekering hebben, meldt u zich daar dan eerst. U heeft het recht van vrije advocaatkeuze volgens de polisvoorwaarden.

Wilt u meer informatie? Belt u dan gerust naar Martin de Witte of Chantal van der Roest