DVHN | Het balansventilatiesysteem in energiezuinige woningen raakt meer en meer omstreden. Verhuurders zeggen dat het systeem aan de eisen voldoet, bewoners voelen zich ziek en onveilig. Hun gelijk moeten ze voor de helsdeuren wegslepen. In Groningen, in Assen, Meppel en Emmen. Wat gaat er mis?
Groningen / Winschoten – Bewoners van appartementencomplex Boegbeeld in Winschoten maken zich zorgen over het balansventilatiesysteem in het complex. “Mensen die nooit last hadden van hun luchtwegen lopen nu ineens bij de longarts”, zegt bewoner Willem Zweep. De huurders hebben het probleem meerdere keren aangekaart bij verhuurder Acantus, zonder dat het tot verbetering heeft geleid.
In Groningen stapten huurders van twee appartementencomplexen naar de rechter na klachten over een twintig jaar oud balansventilatiesysteem. De verhuurder moest een onderzoek laten doen. Daaruit bleek dat het systeem op tal van punten niet aan wettelijke regels en Europese richtlijnen voldoet. Het systeem wordt vervangen.
“Kom maar eens binnen”. Elly Oostema doet een stapje achteruit en opent de deur van haar woning aan de Appelhof in de Assense nieuwbouwwijk Kloosterveen. Buiten is het een aangename achttien graden. Binnen is het niet te harden, zo benauwd. “Net een sauna, hè?”, zegt Oostema.
De oorzaak is voor Oostema volstrekt helder. “De balansventilatie”. De balans is ver te zoeken in het blok huurhuizen in Assen. “In de zomer is het hier te warm, in de winter te koud.”
Om de hoek vertelt een buurvrouw dat zij en haar gezin ‘om de haverklap ziek’ zijn sinds ze vijf jaar geleden in het huis van verhuurder Actium zijn gaan wonen. “Daarvoor hadden we nooit wat. Vorig jaar is het systeem opnieuw ingesteld. De buizen zaten niet goed aangesloten.”
Aangesloten buizen is wel het minste wat balansventilatie nodig heeft. Het is namelijk een gesloten systeem dat gebruikte lucht afvoert en frisse lucht aanvoert. “We mogen de ramen eigenlijk niet openzetten”, zegt Oostema. “Want dan raakt het systeem in de war, zegt de inspecteur van Actium.”
De bedoeling van het systeem is dat in de winter koele, aangezogen lucht wordt verwarmd. De hele dag stroomt er lucht door de woning, die op die manier optimaal zou moeten worden geventileerd en heel energiezuinig zou moeten zijn.
In de Meppelse wijk Berggierslanden kan Patrick van de Veen dat laatste beamen. “We betalen aan energielasten een derde van wat we voorheen betaalden.” Maar de prijs die veel bewoners in deze wijk betalen voor een lage energierekening, is hoog. “De ramen mogen eigenlijk niet open”, zegt Manon Brugging. “Maar als ik het slaapkamerraam niet open heb, word ik met hoofdpijn wakker.” Het regent dit soort klachten in de Meppeler wijk. Bij Linda Wink thuis waren ze nooit ziek. Nu zitten ze om de paar maanden bij de huisarts. “En we gaan echt niet snel naar de dokter!” Ze zijn moe, hebben ontstekingen en branderige ogen.
Inmiddels hebben dertig huurders in de Meppeler wijk van verhuurder Actium geëist dat er wat wordt gedaan aan de balansventilatie. Alle ondervinden ze gezondheidsklachten die ze toeschrijven aan het ventilatiesysteem. Stuk voor stuk geven ze aan dat de klachten zijn begonnen of verergerd sinds ze, twee jaar geleden, de huizen van Actium betrokken.
De ongerustheid werd er niet minder op toen een onderzoeksbureau in een huurwoning in de wijk een extreem ongezond binnenklimaat vaststelde. In de woning was het veel te warm, werden te hoge concentraties schimmels aangetroffen die tot infecties kunnen leiden. Ook bleek er ‘in extreem hoge mate’ een schimmel in de lucht te hangen die longontsteking kan veroorzaken. Verder was de concentratie kooldioxide in de woningen veel te hoog. Overigens werden deze waarden gemeten nadat Actium het systeem had laten reinigen. Actiom is er nog niet van overtuigd dat er iets mis is met het systeem. De vervuiling in de woning van het Meppeler gezin hoeft niet samen te hangen met het ventilatiesysteem, stelt de manager onderhoud bij Actium. De verhuurder is niet van plna om het binnenklimaat in de overige 39 soortgelijke woningen door te meten.
De huurders hebben nu advocaat Martin de Witte in de arm genomen. Dat deden ook huurders van twee door Lefier verhuurde appartementencomplexen in Groningen. De beide complexen staan er nu twintig jaar en het balansventilatiesysteem is even oud. Datzelfde geldt voor de klachten die huurders hebben. Aanpassingen die de afgelopen twintig jaar zo nu en dan werden gedaan, sorteerden weinig effect: huurders blijven klagen over kookluchtjes en gezondheidsproblemen. Uiteindelijk moesten de huurders naar de rechter om een onafhankelijk onderzoek af te dwingen naar de staat van het balansventilatiesysteem. Wat bleek? Het voldeed in beide complexen op tal van punten niet aan het Bouwbesluit en aan Europese richtlijnen en wordt na een strijd van twintig jaar vervangen.
Zowel in Meppel als in Groningen blijken de verhuurders niet al te happig om iets te doen aan het omstreden systeem. De relatie tussen de klachten en het systeem is moeilijk aan te tonen, zo luidt steeds het argument. In Groningen kregen bewoners te horen dat met het systeem ‘niets mis’ was.
