De arbeidsongeschiktheidsverzekering: verrekenen met schadevergoeding?

In mijn vorige blog heb ik u naar aanleiding van een uitspraak van de rechtbank Limburg toegelicht tot welke discussies whiplashletsel kan leiden als het gaat om de arbeidsongeschiktheidsverzekering (AOV).[1]In de zaak die ik besprak moest de arbeidsongeschiktheidsverzekeraar alsnog uitkeren aan een mevrouw die whiplashklachten had opgelopen. Maar hoe gaat het met een dergelijke uitkering op basis van een AOV als er ook een letselschadezaak loopt? Moet die AOV-uitkering dan in mindering worden gebracht op de letselschadevergoeding?

Daar is in letselschadezaken altijd veel discussie over. De Rechtbank Limburg heeft in dergelijke discussie onlangs een uitspraak gedaan.[2] Aan de hand van die uitspraak wil ik dit onderwerp graag toelichten.

Schade- en sommenverzekering

Het is belangrijk om onderscheid te maken tussen een schadeverzekering en een sommenverzekering. Een schadeverzekering is ervoor bedoeld om de schade die iemand eventueel kan lijden te vergoeden. Een voorbeeld daarvan is een brandverzekering; de schade die door een eventuele brand wordt veroorzaakt, wordt door de verzekeraar vergoed. Een sommenverzekering daarentegen heeft niet als doel de opgelopen schade te vergoeden. Hierbij wordt een van tevoren afgesproken bedrag, de verzekerde som, vergoed. Een voorbeeld is een overlijdensverzekering; ongeacht de precieze schade keert de verzekeraar een bedrag uit aan de nabestaande(n). Beslissend voor de vraag of sprake is van een schade- of een sommenverzekering is of de verzekering strekt tot vergoeding van de daadwerkelijk geleden schade.

Het in mindering brengen van de uitkering zal bij een schadeverzekering in beginsel redelijk zijn en bij een sommenverzekering niet.[3] Eén van de redenen daarvoor is dat het afsluiten van de sommenverzekering een individuele en persoonlijke beslissing is geweest: zowel de keuze om een sommenverzekering af te sluiten als de vormgeving hiervan, is door de verzekerde zelf gemaakt. Het zou onredelijk zijn de aansprakelijke partij te laten profiteren van deze keuze.

Rechtbank Limburg 6 december 2017

In de zaak die werd beoordeeld door de Rechtbank Limburg ging het om iemand die op zijn fiets was aangereden door een auto, waardoor hij letsel had opgelopen. De fietser had een AOV afgesloten en de aansprakelijk verzekeraar (de verzekeraar van de auto) had het standpunt ingenomen dat de AOV-uitkering moest worden verrekend met de schade als gevolg van het inkomensverlies (verlies verdienvermogen).

De rechtbank oordeelde in de eerste plaats dat er sprake was van een sommenverzekering. Kort gezegd vond de rechtbank dat de AOV-uitkering afhankelijk was van een van tevoren vastgestelde verzekerde som. Er was bijvoorbeeld in de polisvoorwaarden geen koppeling gemaakt met de daadwerkelijk geleden schade.

Vervolgens moest de rechtbank oordelen over de vraag of deze sommenverzekering (AOV) verrekend mocht worden. Voor de rechtbank was van belang dat de AOV door het slachtoffer zelf was afgesloten en betaald.

Bovendien speelde mee dat de aansprakelijke automobilist was verzekerd voor de aansprakelijkheid en de schade van de fietser dus niet uit eigen zak hoefde te betalen.

Tot slot was van belang dat de aansprakelijkheid was gebaseerd op een zogenoemde “schuldaansprakelijkheid”. Dat wil zeggen dat de automobilist zelf een fout had gemaakt. Dat is anders bij een risicoaansprakelijkheid. Een voorbeeld daarvan is de aansprakelijkheid van ouders voor kinderen jonger dan 14 jaar. De ouders zijn dan aansprakelijkheid voor door hun kinderen veroorzaakte schade. Dat speelde hier dus niet. De automobilist had zelf de verkeersfout begaan waardoor de fietser letsel had opgelopen.

De rechtbank kwam op grond daarvan tot het oordeel dat er geen verrekening hoeft plaats te vinden. Dat betekent dat de aangereden fietser zijn verlies aan inkomen vergoed krijgt zonder dat AOV-uitkering die hij ook ontvangt daarop in mindering hoeft te worden gebracht.

Kortom, het is belangrijk om, in het geval de aansprakelijke verzekeraar zich beroept op verrekening van de schade wegens verlies arbeidsvermogen met de AOV-uitkering, goed te kijken of er sprake is van een sommenverzekering en zo ja, of verrekening redelijk is. Over het algemeen zal geen verrekening mogen plaatsvinden.

[1] Zie: https://www.whiplashstichting.nl/?pid=main&id=328

[2] http://deeplink.rechtspraak.nl/uitspraak?id=ECLI:NL:RBLIM:2017:12135

[3] Hoge Raad 1 oktober 2010: http://deeplink.rechtspraak.nl/uitspraak?id=ECLI:NL:HR:2010:BM7808