Ieder jaar worden er in Nederland talloze evenementen georganiseerd. Bijna altijd verlopen die prima, vanuit veiligheidsoogpunt bezien. Soms had er, achteraf beschouwd, van alles kunnen misgegaan, maar was het geluk met de organisatoren en de bezoekers. In Haaksbergen was dat niet het geval. De feiten zijn eigenlijk vrij simpel: de monstertruck, een gevaarte van 1500 pk met enorme wielen, reed over een aantal geparkeerde auto’s, vloog met onverminderde snelheid uit de bocht en reed op het publiek in. Met dramatische gevolgen.
Hoe heeft dat zo kunnen gebeuren? Wat is er misgegaan? Onderzoek zal uitkomst moeten bieden en dan is ook de vraag aan de orde, die in de media een belangrijke rol speelt: wie is er aansprakelijk voor de gevolgen? In strafrechtelijke zin en civielrechtelijk? Deze vraag komt mede zo pregnant aan de orde door een zin in de vergunning waarbij de gemeente stipuleert op geen enkele wijze aansprakelijk gesteld te kunnen worden voor aanspraken van derden voor mogelijke schade of letsel veroorzaakt door het gebruik van de vergunning. Zo gemakkelijk is dat echter niet. Er zijn een flink aantal vragen die beantwoord moeten worden voordat conclusies getrokken kunnen worden en het zou best zo kunnen zijn dat ook de gemeente zodanige steken heeft laten vallen dat er wel degelijk sprake is van aansprakelijkheid. Hoewel van een andere schaal, is een vergelijking te trekken met het Love Parade-festival in Duisburg in 2010. Daarbij waren, kortweg, veel meer mensen aanwezig dan het terrein en de voorzieningen konden verwerken. De organisatie negeerde waarschuwingen van de politie en heeft ook andere fouten gemaakt. En kennelijk waren er ook gebreken in de vergunning. Uiteindelijk zijn tien mensen vervolgd voor dood door schuld. Vier van de organisatie en zes van de gemeente.
Wat was er aan de hand in Haaksbergen? In de eerste plaats de stunt zelf. Waarom reed de truck met onverminderde snelheid door in plaats van te remmen? Fout van de chauffeur? Defect aan het voertuig?
Dan de vraag waarom het publiek daar stond. In de vergunning staat dat er voldoende maatregelen genomen dienen te worden ter bevordering van de veiligheid van de bezoekers van de show. Er moeten dranghekken zijn en wel zo, dat het publiek zich op een afstand van minstens 10 meter bevindt. 10 meter waarvan? Was datgene wat is gebeurd volstrekt onvoorzienbaar? De Monstertruck Racing Association, die kennelijk bestaat, heeft als regel dat er geen publiek in de rijrichting van de truck mag staan. In Haaksbergen stond het publiek rondom het gebeuren. Kenden de organisatoren deze regel niet? Had de vergunningverlener, een ambtenaar van de gemeente, wel enig idee waarvoor hij vergunning verleende? Had de gemeente voldoende expertise in huis voor het verlenen van vergunningen voor een dergelijk risicovol evenement? Hadden er striktere voorwaarden in de vergunning moeten staan?
Civielrechtelijke aansprakelijkheid kan niet bij vergunningverlening worden uitgesloten, strafrechtelijke aansprakelijkheid al helemaal niet. Onderzoek zal moeten uitwijzen of de gemeente bij de vergunningverlening nalatig is geweest. En wellicht ook op het tijdstip van het evenement zelf. Was er politie? Hield die de veiligheid in de gaten? Wie was er verantwoordelijk voor dat het publiek stond waar het eigenlijk niet had moeten staan?
Pas als deze en nog andere vragen zijn beantwoord, kan bekeken worden wie waarvoor in welke zin aansprakelijk is.
Staat en recht
Winnie Sorgdrager
10 oktober 2014
